Steeds vaker klinkt het in Nederland: wij kunnen met hernieuwbare bronnen onze elektriciteit duurzaam én betrouwbaar opwekken. Als we het slim aanpakken, kunnen zon, wind en andere groene alternatieven uiterlijk in 2030 steenkoolcentrales volledig uitfaseren. Daarmee verlagen we onze afhankelijkheid van fossiele energie, halen we de internationale klimaatnormen en voorkomen we dat energie voor huishoudens en bedrijven straks onbetaalbaar wordt.
Foto: Windmolen in de polder (Luo Lei via Unsplash)
Ambitieus? Absoluut. Maar realistisch volgens vakmensen
De opgave om onze productie van duurzame energie te verdubbelen in vijf jaar lijkt op het eerste gezicht gigantisch. Toch zijn experts van de Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie (NVDE) positief gestemd. Volgens hun analyses en praktijkervaringen uit bijvoorbeeld Duitsland en Denemarken, kan Nederland in 2030 minimaal 32% van het energiemix vullen met hernieuwbare bronnen.
Vijftien stappen: zo versnellen we de energietransitie
Wat moet er gebeuren om deze duurzaamheidsdoelen echt te halen? Hieronder legt de NVDE vijftien concrete adviezen voor aan het kabinet en gemeenten:
- Investeer in een volwaardige schone industrie. Onze nationale maakindustrie is de laatste jaren verrassend sterk in innovatie rondom duurzame oplossingen. Stroomversnelling voor Nederlandse technologie is nú nodig.
- Maak omscholing tot prioriteit. Straks is er in groene sectoren structureel tekort aan vakmensen. Door nu te investeren in scholing en heroriëntatie – bijvoorbeeld mensen uit de fossiele sector – blijft expertise behouden.
- Moderniseer de energiewet en marktstructuur. Met slimme marktregels groeit de ruimte voor hernieuwbaar op het net. Denk aan snellere digitalisering, betere datadeling en structurele stimulansen voor lokale (energie)coöperaties.
- Vergemakkelijk de vergunningstrajecten. Vooral voor wind- en waterkrachtprojecten zijn procedures te traag en ondoorzichtig. Leg de lat op maximaal twee jaar voor een complete vergunning.
- Versnel de warmtetransitie. Maak de overstap van gas en kolen naar duurzame warmtebronnen voor het Nederlandse warmtebedrijfsleven aantrekkelijk en haalbaar.
- Voer ‘summatiemeting’ in voor zonnepanelen. Onze huidige meetmethodes zijn verouderd. Modernisering stimuleert huishoudens om zelf opgewekte stroom direct te benutten en te delen.
- Verhoog de vergunningvrije grens voor zonnepanelen op gebouwen. Tot 30 kW zonder bouwvergunning en ondernemerslicentie – dat stimuleert particulieren én MKB’s om snel te vergroenen.
- Update de emissiefactoren voor elektriciteit. Nieuwe Europese normen vragen om betere, accurate milieudata — essentieel voor ontwerpers van duurzame installaties zoals hybride warmtepompen.
- Borg de ondersteuning voor groene ambities van particulieren. Uitbreiding en doorontwikkeling van de ISDE-subsidies, energiebespaarleningen en lokale initiatieven zoals de Duurzaamheidslening houden vaart in duurzame investeringen bij gezinnen en VvE’s.
- Behoud stimulans voor energiegewassen. Bepaalde energieplanten verbeteren bodemkwaliteit en biodiversiteit, ook als ze niet altijd verkoopbaar zijn op de markt.
- Stimuleer innovatie bij biogasinstallaties. Zo kunnen deze installaties niet alleen groene stroom leveren, maar ook het elektriciteitsnet in balans brengen, waterstof produceren of biogas injecteren in het bestaande gasnetwerk.
- Investeer in klimaatrobuuste bossen. Door loofbomen en andere hittebestendige aanplant te promoten houden we bossen weerbaar tegen droogte en plagen.
- Motiveer biomassa en biogasproducenten met betrouwbare ondersteuning. Koppel de hoogte van de exploitatiesubsidie aan marktontwikkelingen en laat de Autoriteit Consument & Markt (ACM) dit evalueren.
- Zet meer in op ondiepe en diepere geothermie. Geothermie is in opkomst: van collectieve stadsverwarming in Rotterdam tot industriële pilots in Groningen. Structurele financiële steun is nodig.
- Bepaal eerlijke rendementen voor elk type duurzame energie. Maak uitvoeringsregels waarbij het aanvaardbare interne rendement (IRR) per techniek duidelijk is, voor een gezonde investeringsmarkt.
Waarom het nu moet: drie krachtige redenen
- Verminder onze afhankelijkheid. Of het nu gaat om Russisch gas of onzekere steenkoolimport, wie lokaal opwekt, blijft baas over prijs en aanbod.
- Klimaatdoelen zijn wet – en haalbaar. Volgens het Klimaatakkoord moet Nederland in 2030 de CO2-uitstoot met minstens 55% hebben teruggebracht. Uitsluitend met hernieuwbaar lukt dat.
- Energie blijft betaalbaar. Door pieken en tekorten voor te zijn, krijgen huishoudens en bedrijven meer prijsvastheid. Dat geeft rust voor ons allemaal.
Tot slot: de rol van de betrokken burger
Laten we eerlijk zijn: het toekomstbestendig maken van de Nederlandse energievoorziening is een gezamenlijke opgave. Door duurzame keuzes te maken, bijvoorbeeld door te kiezen voor groene stroom van Nederlandse aanbieders als Vandebron of Greenchoice, dragen we nu al ons steentje bij. Samen zorgen we ervoor dat Nederland in 2030 helemaal klaar is voor een fossielvrije toekomst.
