Wetenschappers in het Verenigd Koninkrijk hebben de sferische tokamak MAST officieel in gebruik genomen. Dit baanbrekende apparaat wordt gezien als een voorloper van toekomstige krachtcentrales die schone, emissievrije energie leveren door middel van kernfusie. Het ambitieuze doel van het VK: de eerste operationele fusiecentrale voor 2040 aan het energienet toevoegen.
Tokamak MAST
Foto: UKAEA
Na zeven jaar bouwen werd onlangs de allereerste integratietest van de Mega Amp Spherical Tokamak (MAST) afgerond. Hierbij werd gekeken of alle complexe onderdelen naadloos samenwerken. Het grotere plaatje? MAST moet uitgroeien tot een betrouwbare bron van emissievrije energie die elektriciteitsproductie fundamenteel kan veranderen.
Sferisch tokamak-concept: compact alternatief voor ITER
Het project wordt geleid door de UK Atomic Energy Authority (UKAEA) in Oxfordshire. Wat MAST onderscheidt ten opzichte van reuzenprojecten zoals ITER in Frankrijk, is zijn unieke sferische ontwerp. Deze vorm laat toe om de fusie op een efficiëntere manier te realiseren binnen een relatief compact apparaat. Waar klassieke tokamaks groot en duur zijn, biedt dit ontwerp nieuwe kansen.
Als de technologie inderdaad in productie wordt genomen, verwacht men dat kleinere en goedkopere modellen als MAST sneller inzetbaar zijn op de markt. Dit kan de toegang tot kernfusie-energie wereldwijd versnellen – interessant nieuws voor Nederlandse energie-experts en beleidsmakers!
VK mikt op wereldleiderschap in fusie-energie
De regering van het Verenigd Koninkrijk investeerde rechtstreeks in het project omdat ze hun land willen positioneren als voorloper in fusie-energie. Het idee is om elektriciteit op te wekken op een manier die sterk lijkt op hoe sterren als onze zon in het universum hun kracht halen uit plasmafusie.
Voor de bouw en ontwikkeling van de MAST is inmiddels 55 miljoen pond (ongeveer 65 miljoen euro) uitgetrokken. Londen zet in op commercialisering: de ambitie is om de eerste Britse fusiekrachtcentrale voor 2040 aan te sluiten op het net en een rolmodel te worden voor energietransities in heel Europa.
Voor de volgende stap – het realiseren van een operationele centrale, genaamd Spherical Tokamak for Energy Production (STEP) – reserveerde de Britse regering tot 220 miljoen pond (zo’n 260 miljoen euro). De bouw van zo’n centrale levert niet alleen werkgelegenheid op, maar kan ook onderzoek en innovatie in de hele regio een boost geven, net als bij het Groningse Energiecampus of Leiden Bio Science Park.
Wat betekent dit voor Nederland?
- Internationale kennisuitwisseling & samenwerkingen – denk aan samenwerking met de TU Eindhoven of het NWO-instituut DIFFER in Eindhoven;
- Kans op Nederlandse inbreng bij bouw van fusiecentrales, zowel qua technologie als regulering;
- Mogelijkheid om sneller over te stappen op een CO2-vrije energievoorziening – een thema dat steeds urgenter wordt binnen het Nederlandse Klimaatakkoord.
Fusie: geen sprookje van de toekomst meer
Het tekenen aan de horizon is duidelijk: fusie komt steeds dichterbij de realiteit van Europeanen – sneller dan ooit. Het VK zet stevig in, maar ook in Nederland groeit de interesse. Blijf de ontwikkelingen volgen, want rond 2040 zou energie uit fusie ons energielandschap écht kunnen veranderen.
