De ambitieuze plannen van de Europese Unie om waterstof op grote schaal in te zetten voor een duurzame industrie en transportsector zijn, volgens een recente rapportage van de Europese Rekenkamer, simpelweg niet realistisch. De Europese Commissie wordt dringend geadviseerd om haar strategie en doelen kritisch te heroverwegen en beter af te stemmen op de huidige technologische en economische realiteit.
De waterstofambities van Europa botsen op de praktijk
Foto: Unsplash
Europese ambitie versus de werkelijkheid
Waterstof wordt vaak gepresenteerd als een schone vervanger van aardgas en andere fossiele brandstoffen, met name in de industrie en bij zwaar transport. Politieke visie stuurt deze transitie, maar uit het rapport van de Europese Rekenkamer uit 2025 blijkt dat de huidige EU-plannen te optimistisch zijn. De kans dat de EU haar eigen doelstellingen voor 2030 haalt – 10 miljoen ton hernieuwbare waterstof produceren – wordt als bijzonder klein ingeschat.
Gebrek aan onderbouwing en samenwerking
Wat valt op: veel doelen waren gedreven door politieke afspraken, zonder stevige analyse van wat feitelijk kan, aldus de Rekenkamer. Lidstaten volgen hun eigen koers, waardoor een gemeenschappelijk Europees waterstofbeleid ontbreekt. De financiering van waterstofprojecten is versnipperd over diverse regelingen en programma’s. Dit maakt planning en uitvoering op Europese schaal extra lastig.
Bottlenecks in infrastructuur en geld
- Hoge investeringskosten: Voor 2021 tot 2027 is bijna 19 miljard euro extra nodig om de noodzakelijke waterstofinfrastructuur aan te leggen.
- Financiering verspreid: Die investeringen worden niet centraal gecoördineerd – dat betekent minder slagkracht voor grote projecten.
- Geen garantie op efficiënt gebruik: Er zijn geen zekerheden dat publieke investeringen daadwerkelijk leiden tot de gewenste grensoverschrijdende waterstofstromen.
Toekomstige keuzes voor Nederland en Europa
Stef Blok, de Nederlandse rapporteur van de Rekenkamer (en oud-minister bij ons, u kent hem vast), stelt dat Europa haar aanpak zal moeten bijschaven. Realistische marktprikkels en scherpe prioriteiten – bijvoorbeeld: welke industrietakken willen we écht in de EU houden, en is dat het geld waard? – zijn noodzakelijk.
Concrete adviezen voor een haalbare waterstofstrategie
- Stel duidelijke, meetbare doelen op basis van wat technologisch kan.
- Zorg voor betere samenwerking tussen lidstaten en programma’s.
- Stimuleer innovatie gericht op sectoren waar waterstof het meeste effect heeft, zoals staal en chemie.
- Houd rekening met geopolitieke risico’s rond grondstoffen en infrastructuur.
Waarom het Nederlandse bedrijfsleven dit moet volgen
Voor bedrijven uit de Rotterdamse haven tot de Groningse chemiesector is duidelijk beleid doorslaggevend. Zonder realistische scenario’s en goede samenwerking blijft grootschalige waterstof voorlopig toekomstmuziek. Dit rapport maakt pijnlijk duidelijk: het is tijd om te kiezen en de kaarten op tafel te leggen.
De transitie naar waterstof biedt grote kansen, maar vraagt om praktische keuzes en heldere prioriteiten. Alleen dan kan Nederland én Europa daadwerkelijk profiteren van deze energietransitie. Een serieuze discussie gaat – zoals zo vaak – niet alleen over techniek, maar vooral over wat we bereid zijn te investeren en welke industrie we hier willen behouden.
