De Europese Unie staat op het punt om in 2026 een besluit te nemen over een streng verbod op PFAS – een groep chemische stoffen die onder meer gebruikt worden in waterdichte kleding en in de farmaceutische industrie. De aanleiding: serieuze zorgen over de impact van PFAS op onze gezondheid en het milieu. Toch klinkt er stevige kritiek vanuit de industrie: het vervangen van deze stoffen is op korte termijn nauwelijks realistisch, en duizenden banen zouden op de tocht staan.
Foto: Unsplash
Wat zijn PFAS, en waarom is er zoveel discussie?
PFAS (per- en polyfluoralkylstoffen), vaak omschreven als ‘eeuwige chemicaliën’, zijn taaie klanten. Deze stoffen breken nauwelijks af in het milieu en stapelen zich op in water, grond en zelfs in mens en dier. Ze zitten in producten die we dagelijks gebruiken, van regenjassen tot bakpannen en medische apparatuur. Europese experts blijken echter verdeeld: waar beleidsmakers inzetten op volksgezondheid en schone natuur, waarschuwen bedrijven voor zware economische gevolgen.
Economische zorgen: een stem uit Duitsland en de regio
Onlangs sloeg Hubert Aiwanger, de economische minister van Beieren, alarm in een brief aan commissievoorzitter Ursula von der Leyen. Volgens hem zouden tienduizenden arbeidsplaatsen in gevaar kunnen komen, zeker in sectoren waar vervangende stoffen simpelweg nog niet bestaan. Stelt u zich voor: producenten van hoogwaardige farmaproducten in bijvoorbeeld Zuid-Holland, waar farmaceuten als DSM en Janssen veel werkgelegenheid bieden, lopen volgens tegenstanders van het verbod grote risico’s.
Maatschappelijk belang botst met industriebelangen
Oplossingen lijken nog ver weg. Industriekoepel EFPIA (de Europese federatie van farmaceutische bedrijven) benadrukt dat tot wel 25 van de 200 bestverkochte geneesmiddelen in Europa afhankelijk zijn van PFAS voor hun werking en veiligheid. Het proces om veilige, betrouwbare alternatieven te vinden kan jaren vergen – en zolang die er niet zijn, dreigen leveringsproblemen en tekorten.
Voorstanders van het verbod: gezondheid gaat voor
Tegelijkertijd schuiven Nederland, Duitsland en Zweden samen met tal van milieuorganisaties aan tafel als pleitbezorgers voor het zwaarst mogelijke PFAS-verbod. Onderzoeksdata uit recent gepubliceerde Europese studies liegen niet: PFAS is aangetroffen in kraanwater, bodem en voedsel — ook hier in Nederland, van de Oostvaardersplassen tot het Westland.
Wat betekent dit voor Nederland?
- Sterke regulering kan ons water en voedsel daadwerkelijk veiliger maken.
- Industriegebieden in Noord-Brabant, Zuid-Holland en Gelderland kunnen forse economische klappen krijgen.
- Burger en ondernemer worden uitgenodigd om de komende maanden hun stem te laten horen aan beleidsmakers in Brussel.
Hoe nu verder?
Als het verbod er écht komt, zet Europa een historische stap richting een gifvrijere samenleving. De komende maanden worden spannend: hoe kiest Nederland – en de hele EU – de balans tussen volksgezondheid, milieu en economische belangen? Een ding is zeker: dit thema zal de agenda’s vullen van talkshows tot directiekamers. Houd lokale media als NRC, het AD en Nieuwsuur in de gaten voor updates, en check de website van het RIVM voor praktische adviezen over PFAS in jouw omgeving.
