Het blijft fascinerend om te zien hoe Rusland fossiele brandstoffen inzet als een krachtig economisch wapen tegen de Europese Unie. Terwijl wij hier in Nederland onze energiebronnen diversifiëren en met elkaar praten over minder afhankelijkheid, schieten de marktprijzen juist door het dak. Het resultaat? Rusland verkoopt weliswaar minder olie, gas en steenkool, maar tegen tarieven waar je u tegen zegt.
Verbranding van fossiele brandstoffen
Foto: Daniel Gimbel via Unsplash
Inkomsten uit fossiele brandstoffen nemen toe, ondanks daling van exportvolumes
Volgens het Finse Centre for Research on Energy and Clean Air (CREA) zijn Russische inkomsten uit fossiele brandstoffen sinds het begin van de invasie in Oekraïne bijna verdubbeld. Dat terwijl EU-lidstaten juist keihard werken om die fossiele afhankelijkheid te verkleinen. Paradoxaal, niet? Minder export, maar torenhoge opbrengsten dankzij de prijsstijgingen.
Rusland speelt het economische machtsspel via energie
Alleen al in de eerste twee maanden van het conflict harkte Rusland naar schatting 62 miljard euro binnen aan olie, gas en steenkool. Daarvan kwam maar liefst 44 miljard euro uit exporten richting de EU. Ter vergelijking: in 2023 importeerde de EU steenkool, olie en gas uit Rusland ter waarde van zo’n 140 miljard euro – toen lag de maandelijkse rekening op circa 12 miljard euro. Dit betekent een bijna verdubbeling van de prijs binnen een jaar tijd.
Uit de cijfers van CREA blijkt dat de Russische export van olie naar buitenlandse havens in april 2024 met 30% is gezakt vergeleken met de maanden vóór de invasie. Toch groeiden de inkomsten, omdat de energiemarkten nerveus reageerden op de geopolitieke dreiging en de prijzen opdreven.
Fossiele brandstoffen als politiek pressiemiddel
President Poetin gebruikt fossiele brandstoffen nog steeds als politiek drukmiddel tegen de EU. Terwijl Europese landen – van Nederland tot Portugal – plannen maken om Russisch gas en olie uit te faseren, gebeurt dit minder snel dan we soms denken. Duitsland, toch vaak uitgesproken over het verminderen van afhankelijkheid, stond in 2024 ironisch genoeg bovenaan de lijst van Russische fossiele brandstofimporteurs. Bondskanselier Olaf Scholz waarschuwde eerder al voor serieuze economische gevolgen als alle Russische energie in één keer wordt afgezworen.
Gasleveringen stopgezet: de nervositeit groeit
Voor veel mensen in heel Europa kwam de stopzetting van Russische gasleveringen aan Polen en Bulgarije als een schok. Volgens Gazprom werd er niet in roebels betaald, zoals Poetin eiste, en ging de kraan dicht. De vrees leeft dat andere landen kunnen volgen, wat de spanningen alleen maar verder opvoert. Zelfs hier in Nederland houden we de vingers gekruist en volgen bedrijven als Gasunie de ontwikkelingen angstvallig.
Wat betekent dit voor u?
- Duurdere energierekeningen: De prijzen aan de pomp en voor verwarming zijn de afgelopen maanden merkbaar gestegen.
- Zoektocht naar alternatieven: Nederlandse huishoudens investeren steeds vaker in zonnepanelen, warmtepompen en isolatie om minder geraakt te worden door fluctuaties op de wereldmarkt.
- Opeenstapeling van geopolitieke risico’s: Of het nu gaat om het ombouwen van kolencentrales in Rotterdam of overleggen binnen de EU over nieuwe sancties – alles draait om minder afhankelijk worden van Russisch gas, olie en steenkool.
Samenvatting: Europa blijft kwetsbaar, actie noodzakelijk
De situatie rond Rusland en fossiele brandstoffen benadrukt hoe broos het Europese energiesysteem is. Zelfs in 2025 houdt de onvoorspelbaarheid de energiemarkt in zijn greep. Mijn persoonlijke advies? Blijf alert, overweeg groene investeringen en volg het nieuws rondom energietransitie – het zal uw portemonnee én het klimaat in Nederland uiteindelijk goed doen.
