Wat doet u als uw belangrijkste exportproduct niet meer in trek is? In Wyoming, de steenkoolstaat van de VS, hebben ze daar een bijzonder antwoord op gevonden: andere staten aanklagen die overstappen op duurzame energie. Ja, dat leest u goed. De gouverneur dreigt met rechtszaken als reactie op de groeiende afkeer van steenkool en heeft er zelfs een speciaal fonds voor opgericht.
Steenkoolmijnbouw in Wyoming, nog altijd goed voor miljarden – maar hoelang nog?
Waarom steenkool zo belangrijk is voor Wyoming
Wyoming levert anno 2025 nog altijd ruim 40% van alle steenkool die in de VS wordt gewonnen. Dat merkt u in het lokale straatbeeld direct: no-nonsense mijnwerkers, vrachtwagens met kolen, hele dorpen die afhankelijk zijn van deze sector. Steenkool is hier niet zomaar een product; het is verweven met werkgelegenheid, belastinginkomsten en zelfs de lokale cultuur. Geen wonder dat iedere dreiging aan deze sector als existentiële crisis wordt ervaren.
Kort geding als reactie op duurzame energie?
Terwijl Californië, New York en steeds meer andere staten resoluut inzetten op schone energie en nieuwe wind- en zonneparken verrijzen, ziet Wyoming de afzetmarkt voor steenkool gestaag krimpen. Dit zorgt voor forse economische- en politieke druk. Gouverneur Mark Gordon, een uitgesproken Republikein en destijds groot supporter van Trump, wil nu via juridische procedures proberen het tij te keren. Zijn redenering: staten die steenkool uit Wyoming weigeren, ondermijnen indirect zijn economie.
Misschien doet deze houding denken aan discussies hier bij ons – zoals toen Tata Steel in IJmuiden onder vuur kwam en de banen versus milieu-discussie volop oplaaide.
Kan Wyoming dit juridisch echt winnen?
Experts geven aan dat het Amerikaanse recht inderdaad ruimte biedt om goederen niet te boycotten op herkomst, maar het staat staten wél vrij om bepaalde stoffen, zoals steenkool, om ecologische redenen te verbieden. Belangrijk is dat het verbod niet puur tegen Wyoming is gericht, maar landelijk geldt.
Nederland kent vergelijkbare regels. Herinnert u zich de sluiting van aardgasvelden in Groningen? Daar gold ook het algemeen belang, niet het treffen van één provincie of bedrijf.
Een fonds vol strijdlust – en dollars
Wyoming neemt deze ‘steenkooloorlog’ serieus. Er is al 1,2 miljoen dollar (rond de 1,1 miljoen euro) apart gezet voor juridische stappen. Dat geld is bedoeld om tegen staten in het verweer te gaan die besluiten uitsluitend op schone energie over te stappen.
- Fonds speciaal voor proceskosten: ingezet voor advocaten, juridische analyses en lobbywerk
- Strategisch drukmiddel: bedoeld om staten te laten twijfelen aan hun groene ambities
De echte uitdaging voor Wyoming: omschakelen
Toch valt niet te ontkennen dat het einde van de steenkooltijd nabij is. In de VS en wereldwijd wordt er stapsgewijs een volledig verbod op het verbranden van steenkool voorbereid. Denk aan afspraken zoals het Nederlandse Klimaatakkoord en het besluit om kolencentrales uiterlijk in 2030 te sluiten. Steeds meer bedrijven in Rotterdam en Amsterdam zetten nu ook volop in op waterstof en windenergie als alternatieven.
De grote vraag voor Wyoming is niet of, maar wanneer ze de noodzakelijke transitie maken. Lokale adviseurs pleiten al voor investeringen in onderwijs, hernieuwbare projecten en stimulering van nieuwe maakindustrie. Anders dreigt de regio achter te blijven, met alle gevolgen van dien voor gezinnen en het mkb.
Wat betekent dit voor Nederland?
Misschien lijkt Wyoming ver weg, maar het dilemma is universeel. Ook hier moeten regio’s zich opnieuw uitvinden als oude industrieën verdwijnen. Hopelijk kiest Wyoming straks voor innovatie in plaats van alleen juridische strijd.
Kiest uw gemeente binnenkort ook weer voor zonnevelden boven fossiele contracten? Of staan er veranderingen te wachten in de haven van Rotterdam met het sluiten van kolencentrales? Blijf het volgen – wij wel!
