U heeft vast wel eens van die tips gezien: leg een ijsblokje op de potgrond en uw plant overleeft de winter. Klinkt te eenvoudig om waar te zijn — en toch werkt het vaak verrassend goed. Tuincentra zoals Intratuin of GroenRijk pushen verwarmingsmatten en speciale potgrond, maar een paar ijsblokjes kunnen in veel gevallen nét zo effectief én veel goedkoper zijn.
Waarom ijsblokjes soms beter zijn dan overvloedig water geven
Het idee is simpel: smeltend ijs geeft langzaam water af. In de winter willen veel kamer- en balkonplanten geen plotselinge doorweking van de wortelkluit. Een straal warm water op bevroren grond veroorzaakt schok; langzaam smeltend ijs zorgt voor gecontroleerde hydratatie en voorkomt wortelrot door overmatig vocht. Bovendien voorkomt u dat u de plant te vaak gaat controleren en te veel water geeft.
Wanneer werkt het wél — en wanneer juist niet
- Geschikt voor: potplanten binnen (citrus, ficus, olijfboompjes, kamerpalmen) en planten in koude kas. Vooral jonge stekjes in kleine potten reageren goed.
- Niet geschikt voor: vaste buitenplanten, struiken in volle grond en planten die echt vorstvrij moeten overwinteren (tropische soorten die 18°C nodig hebben).
- Let op: als de grond bevroren is, wacht op een milde periode of plaats de pot binnen. IJsklontjes op bevroren grond kunnen bloedstollend werken — de smelt houdt te lang op en wortels krijgen geen vocht.
Praktische vuistregels — hoe u het veilig toepast
- Aantal ijsblokjes: 1 ijsblokje per 8–10 cm potdiameter als richtlijn. Voor een 15 cm pot zijn 2–3 ijsblokjes genoeg. Controleer na één maand en pas aan.
- Frequentie: eens per 7–14 dagen in koude maanden; minder vaak bij hoge luchtvochtigheid.
- Plaatsing: leg ijs naast de stam op de potgrond, niet op de bladeren. Zo smelt water naar de wortelzone en niet over de bladmassa.
- Gebruik gekoeld kraanwater, geen zacht water van een ontharder — natrium kan schade geven.
- Voor extra veiligheid: zet potten op een lekbak of schotel; smeltwater moet kunnen wegvloeien om wortelrot te voorkomen.
Extra tips van iemand die het jaren doet
Ik overwinter al jaren kamerplanten en heb geleerd: combineer methoden. Gebruik ijsblokjes voor gecontroleerde hydratatie, maar geef ze ook af en toe licht en frisse lucht (geen tocht). Voor gevoelige planten leg ik een laagje mulch (coconut chips of grove schors) op de potgrond — dat stabiliseert temperatuur en vermindert verdamping.
Een kleine investering die vaak wél loont: een hygrometer in de kamer. Planten houden van stabiele luchtvochtigheid; als het binnen erg droog is, helpt een schaal met water of een luchtbevochtiger meer dan ijsblokjes alleen.
Wat tuincentra u niet meteen vertellen
Tuincentra verdienen aan speciale producten — verwarmde kussens, dure potgrondmixen en spraybehandelingen. De ijsblokjesmethode is geen wonderoplossing, maar het is wel een praktisch, goedkoop alternatief dat u thuis eenvoudig controleert. Het verrast me hoeveel planten bij mij op deze manier de winter overleefden, soms beter dan na een dure kuur uit de winkel.
Probeer het één seizoen: noteer welke planten het goed doen en welke niet. U zult verrast zijn hoeveel u kunt redden zonder een volle winkelwagen bij het tuincentrum. Heeft u eigen ervaringen met ijsblokjes of een andere low-budget tip? Deel het hieronder — ik lees graag mee.
