Windparken kunnen in Europa een groot deel van de energie uit Rusland vervangen – maar een log administratief systeem remt de bouw, zeker in Tsjechië. Terwijl in buurland Duitsland de vergunningen voor nieuwe windturbines binnen de helft van de tijd geregeld zijn, worstelen onze buren met jarenlange trajecten. Volgens experts speelt windenergie een sleutelrol als we sneller onafhankelijk willen worden van fossiele import.
Waarom blijft windenergie in Tsjechië achter?
Elke 15e juni is het Wereld Winddag. Overal ter wereld zetten landen stevig in op duurzame stroom, behalve in Tsjechië, waar het aantal nieuwe windmolens door verlammende regels beperkt blijft. Dat is opvallend, want juist wind heeft het potentieel om fossiele energiebronnen zoals kolen en aardgas te vervangen.
Volgens de Tsjechische Vereniging voor Windenergie duurt het gemiddeld zeven tot tien jaar om een windproject volledig vergund te krijgen. In Duitsland is dit tegenwoordig maximaal vier jaar – en daar vonden deskundigen dat zelfs nog sloom. Snellere procedures zijn dus niets nieuws en bieden een duidelijk voorbeeld voor Oost-Europa.
Hoe groot is het potentieel voor windenergie?
- Volgens experts kan de combinatie van wind, zon en waterkracht binnen vijf jaar 10 tot 20% van het huidige Russische aardgas vervangen.
- Nieuwe windparken kunnen hun productie verdubbelen, wat goed is voor de jaarlijkse stroombehoefte van 25% van de Tsjechische bevolking.
- Biogasinstallaties kunnen flexibel bijspringen en het net stabiel houden, met biogas als circulaire energiebron.
“Als we nú inzetten op versnelling, kunnen hernieuwbare bronnen binnen vijf jaar tot een vijfde van het Russische aardgas vervangen. Wind levert daarvan een flinke hap, helemaal als de vergunningsprocedure eindelijk korter wordt,” aldus Štěpán Chalupa, voorzitter van de Kamer voor Hernieuwbare Energie.
Wat leren we in Nederland?
Ook hier was het aanvraagtraject vroeger traag, maar dankzij initiatieven als de ‘Routekaart Windenergie op Land’ en duidelijk beleid van het Rijk verloopt het nu aanzienlijk efficiënter. Kijk bijvoorbeeld naar Groningen of de windparken in de Flevopolder: lokale samenwerking en snelle besluitvorming werpen hun vruchten af.
Vergelijking met onze buren
- Momenteel levert wind slechts 1% van het stroomverbruik in Tsjechië – elf keer minder dan in Oostenrijk, dat vergelijkbare windcondities kent.
- In Nederland dekt wind op land en zee nu samen al ruim een kwart van de stroombehoefte (stand 2025).
- Snellere procedures én lokaal draagvlak zijn de beste manieren om vaart te maken.
Hoe versnellen we de energietransitie?
Wat kan Tsjechië (en andere landen) doen, afkijken van Nederland? Hier een paar concrete opties:
- Simplificatie van vergunningstrajecten: Minder papier, meer duidelijkheid en harde termijnen.
- Participatie: Omwonenden mee laten profiteren van windopbrengst, zoals in de Noord-Hollandse kop al gebeurt.
- Regionale samenwerking: Met gemeenten en provincies duidelijke afspraken maken, zoals bij Windpark Fryslân.
Windenergie kan – ook voor Tsjechië – veel meer doen. In Nederland zien we dagelijks hoe praktische oplossingen, snellere procedures en lokaal enthousiasme zorgen voor échte vooruitgang. Het is hoog tijd dat onze oosterburen daar inspiratie uit halen – de winst, voor klimaat én onafhankelijkheid, is simpelweg te groot om te negeren.
