Droge zomers zijn inmiddels een bekend probleem in Nederland. Maar wist u dat boswegen een sleutelrol kunnen spelen bij het behouden van water in onze bossen? Een nieuw onderzoeksproject, opgezet door Nederlandse natuurbeheerders in samenwerking met de Universiteit Wageningen, richt zich precies hierop. Het doel: het water dat nu snel via boswegen uit het bos verdwijnt, juist benutten om onze natuur gezonder en veerkrachtiger te maken.
Boswegen: van ‘waterafvoer’ naar ‘waterspaarpot’
In Nederlandse natuurgebieden is een uitgebreid netwerk van paden: gebruikt door wandelaars, mountainbikers, boswachters en vrachtwagens die hout vervoeren. Om deze wegen begaanbaar te houden, wordt regenwater vaak via greppels en buizen direct afgevoerd. Dat klinkt logisch, maar het heeft ook een keerzijde. Het water stroomt te snel weg en bereikt de bomen en planten nauwelijks, terwijl iedere extra druppel in droge periodes goud waard is.
De uitdaging: water tegenhouden, zonder de paden te beschadigen
Het project onderzoekt technische en biotechnische methoden om het afstromend regenwater juist in het bos vast te houden. Denk bijvoorbeeld aan infiltratiegreppels, waterdoorlatende verharding of kleine dammetjes naast de weg. Zo kan regenwater langzaam de bodem intrekken en de grondwaterstand verbeteren.
- Beter voor bomen en planten: Die krijgen zo meer kans om te overleven tijdens droogte.
- Minder erosie en schade: Door gecontroleerd te infiltreren, blijven ook de bospaden langer in goede staat.
Wetenschap uit het veld: meten is weten
De onderzoekers zetten op verschillende plekken in Nederland uitvoerige meetsystemen op. “We willen echt zien of deze maatregelen effect hebben: meten hoeveel water in de bodem blijft, hoe de grondwaterstand verandert en of de bomen erop vooruitgaan,” zegt projectleider Valerie Vranova van de Wageningen Universiteit.
De resultaten moeten handvatten bieden voor bosbeheerders in heel Nederland. Want wat hier werkt, kan ook op andere plekken worden toegepast – bijvoorbeeld op de Veluwe, in de Utrechtse Heuvelrug of het Drents-Friese Wold.
Wist u dit? Een ‘waterbuffertje’ in het bos werkt verrassend snel
Uit eerdere pilots, bijvoorbeeld bij Natuurmonumenten in de Achterhoek, bleek al dat door slechts een paar greppels slim af te dichten, de grondwaterstand lokaal flink omhoog kon gaan binnen één nat seizoen. Bomen en varens herstelden zichtbaar sneller.
Toekomstplannen en subsidie
Het project loopt tot eind 2026 en wordt gesteund door het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit — een investering van ruim 4 miljoen euro. De hoop is duidelijk: met praktische oplossingen kunnen we bossen beter weerbaar maken, zonder ingrijpende nieuwe infrastructuur.
Tips voor bosliefhebbers en beheerders
- Let op plekken waar na een bui plassen blijven staan – dat is waardevol water!
- Beheert u een stuk bos? Vraag bij uw gemeente of provincie naar innovatieve watermaatregelen.
- Neem bij het aanleggen van nieuwe paden waterinfiltratie direct mee in het ontwerp.
Kortom: met een beetje creativiteit en samenwerking kunnen we Nederlandse bossen beter voorbereiden op het klimaat van morgen. Een stap die niet alleen planten, maar ook recreanten en uiteindelijk de hele samenleving ten goede komt.
