Elke december lijkt er meer eten te zijn dan gezond verstand toelaat: banket, borrels, oliebollen, en die geur van kaneel op de kerstmarkt. Als voedselpsycholoog vertel ik u graag waarom dat verlangen niet alleen door wilskracht te verklaren is. Het is een mix van biologie, sociale gewoonte en slimme marketing — en ja, uw hersenen spelen spelletjes met u.
Biologie: kortere dagen en onze hormonen
In december krijgen we minder daglicht. Dat beïnvloedt serotonine en melatonine, stofjes die stemming en eetlust reguleren. Minder licht kan zorgen voor een neiging naar koolhydraten — fabeltje is het niet: koolhydraten verhogen serotonine tijdelijk en geven comfort.
Daarnaast zorgt de koude buitenlucht deels voor een verhoogde energiebehoefte. U verbrandt iets meer om warm te blijven; dat vraagt om extra eten, vooral vet en suikers die snel energie leveren. Stress rondom werk, familie of cadeaujacht verhoogt cortisol, wat bij sommige mensen de honger intensiveert.
Omgeving en traditie: het feest dat u omringt
December is één lange cue-trigger. Supermarkten zoals Albert Heijn zetten chocolade en speculaas prominent neer. Kerstmarkten in Amsterdam of Maastricht lokken met warme dranken en gebak. U associeert deze geuren en beelden met “gezellig” en beloning — dat verleent weinig tegenkracht.
En sociale normen spelen mee: op een tafel vol lekkernijen is het raar om te weigeren. “Neem nog wat” is een ongeschreven regel. Bij groepsmaaltijden neemt consumptie toe: mensen passen zich aan elkaar aan en eten meer voor de sfeer dan voor de honger.
Psychologie van variatie en overvloed
Wetenschap laat zien dat meer keuzemogelijkheden leiden tot meer eten. Variatie veroorzaakt voortdurende sensorische vernieuwing: u blijft proeven omdat elke hap anders is. Ook grotere borden en schalen moedigen u aan om meer op te scheppen — portion size matters.
Alcohol verlaagt remmingen en maakt u minder alert op volle maaggevoelens. Combineer dat met calorierijke hapjes en de rek is uit uw zelfbeheersing.
Wat u praktisch kunt doen
- Start uw dag met licht: ochtendwandeling of daglichtlamp vermindert seizoensgebonden trek.
- Plan genoeg eiwitten en vezels bij elke maaltijd — maakt langer vol en minder trek in tussendoortjes.
- Beperk buffetten: kies één bord en loop daarna pas terug als u echt nog wilt.
- Sla de supermarkt over als u hongerig bent; koop koekwerk achterin de winkel, niet bij de ingang.
- Geef uzelf één “feestmoment” per dag: geniet bewust zonder te compenseren met restricties daarna.
Voorbeeld uit de praktijk
Een cliënt van mij stelde een simpele regel in: één dessert per avond tijdens de feestweek en een dagelijkse 20‑minuten wandeling. Resultaat: minder overdreven snaaien en hetzelfde gevoel van gezelligheid. Kleinigheden zoals dit werken vaak beter dan rigide verboden.
Laatste gedachte
December stimuleert eten via uw lichaam en omgeving — en dat is oké. U hoeft niet perfect te zijn; kies bewust, geniet bewust, en gebruik kleine regels om controle terug te krijgen. Wilt u praktische voorbeelden voor uw situatie? Reageer hieronder — ik deel graag concrete stappen.
