De iconische waterkrachtcentrale Slapy heeft in 2025 een flinke upgrade ondergaan. Dankzij slimme technologische innovaties levert de centrale nu vier procent meer rendement – goed voor de jaarlijkse stroomvoorziening van weer 3.000 extra Nederlandse huishoudens. Hiermee toont de energiesector opnieuw aan dat waterkracht een cruciale rol speelt in onze duurzame toekomst, zelfs tijdens droge periodes.
Slapy vernieuwt groots: de tweede turbine gerenoveerd
Het Tsjechische energiebedrijf ČEZ investeerde dit jaar 150 miljoen CZK (ruim €6 miljoen) in de modernisering van de Slapy-centrale. Vooral het opknappen van het oudste deel – turbine TG1 – was historisch omvangrijk. Met deze renovatie kan Slapy jaarlijks 10 miljoen kWh extra stroom produceren. Daarmee krijgen duizenden nieuwe gezinnen toegang tot betrouwbare, groene energie.
Slapy, de op één na grootste waterkrachtinstallatie in het Vltava-bekken, beschikt nu over twee gemoderniseerde turbines van elk 48 megawatt. De eerste revisie vond al plaats in 2011, de tweede nu in 2025; de derde volgt begin volgend jaar. Zo blijft de centrale ook de komende decennia fit voor optimale prestaties.
Modernisering als antwoord op droogte en klimaatrisico’s
Niet alleen Slapy, maar ook andere grote waterkrachtcentrales zoals Lipno, Kamýk en de indrukwekkende ‘Dlouhé stráně’ pompcentrale hebben afgelopen jaren een make-over gekregen. Gemiddeld stijgt het rendement met vijf procent per locatie. Binnenkort staat de grootste waterkrachtcentrale van Tsjechië – Orlík – op de planning.
Waarom zo’n groot onderhoud? Door slimme technologie produceren gemoderniseerde centrales ook bij een laag waterpeil of droogte maximaal efficiënt. Dat is hard nodig, nu droge zomers ook in Nederland en Tsjechië steeds vaker voorkomen. Innovatie is dus niet alleen een kwestie van duurzaam beleid, maar een must voor energiezekerheid.
Stuwmeren maken een comeback: energieproductie groeit gestaag
Dat investeren in waterkracht loont, blijkt uit de cijfers: alleen al in 2024 steeg de productie van waterkracht in Tsjechië met ruim 30 procent ten opzichte van het jaar ervoor. Zowel kleine als grote centrales (dus niet alleen de stuwmeren) leverden bij elkaar meer dan 1,9 miljoen MWh aan het net.
Pompcentrales zoals Dlouhé stráně – dé krachtpatser binnen de regio – leverden afgelopen jaar eveneens een recordproductie. Deze systemen nemen een unieke rol in het energielandschap: ze werken als gigantische batterijen. Bij stroomoverschot wordt water omhoog gepompt, om het in piekuren weer om te zetten in elektriciteit. Ze vangen belastingspieken op en zorgen voor stabiliteit – een echte ruggengraat voor het Europese net, juist nu het aandeel wind en zon toeneemt.
Waarom is dit relevant voor Nederland?
- Waterkracht is in Tsjechië en omringende landen een onmisbare groene energiebron.
- Duurzaam beheer en innovatie zorgen ervoor dat zelfs bij waterschaarste energiezekerheid behouden blijft.
- Het concept van pompcentrales wordt steeds vaker genoemd als inspiratie voor de verdere verduurzaming van de Nederlandse energie-infrastructuur, denk aan projecten als IJsselmeer Battery of plannen rond de Afsluitdijk.
Zo leren wij als Nederlanders ook over de kracht van water – én hoe groot het potentieel nog is wanneer we blijven investeren in slimme technologie en doorpakken met verduurzamen.
