De Nederlandse bossen staan de laatste jaren voor flinke uitdagingen. Niet alleen droogte, bodemverstoring en de nasleep van de letterzetterkever vragen aandacht, maar ook een exploderende wildstand gooit roet in het eten. Als u zich ooit heeft afgevraagd waarom sommige herstelde gebieden in de Veluwe of het Noord-Brabantse bos zo moeizaam opgroeien, dan snapt u de frustratie van lokale boswachters.
Foto: Hannah Wilbraham via Pixabay
Waarom het Overaanbod aan Wild Zo’n Groot Probleem Is
De populatie herten, reeën en wilde zwijnen blijft groeien. Volgens bosbeheerexperts is deze zogenaamde ‘overbezetting’ van wild één van de allergrootste obstakels voor herstel van bossen, met name na de grote plagen van kevers en droogte in 2022 en 2023. Op papier klinkt het heel mooi: tienduizenden jonge boompjes worden geplant. In de praktijk sneuvelt dus ongeveer één op de zeven nog voor hij volwassen is – simpelweg omdat ze worden opgegeten of kapot getrapt door wild.
Meten is Weten: Hoe Wordt De Schade Vastgesteld?
Er wordt flink gemeten in onze bossen. Onder andere het Nederlands Bos Inventarisatie Programma en verschillende onderzoeksinstituten monitoren herstel en wildschade op honderden locaties. Ook de Wet natuurbescherming stelt eisen aan grondeigenaren. Zo moet er op elke 500 hectare bos een Controle & Vergelijk-locatie zijn. Daar worden jaarlijks jonge bomen binnen én buiten wildrasters geteld en gemeten.
- In omheinde vakken (dus beschermd tegen wild) groeien boompjes gemiddeld uit tot 90 cm in hun eerste jaren.
- Op open plekken (waar wild vrij spel heeft) halen boompjes slechts zo’n 65 cm, en worden specifieke soorten tot 13% minder vaak aangetroffen.
Het verschil tussen deze cijfers laat haarscherp zien hoe groot de impact van wild is op bosverjonging. Het gaat niet alleen om verloren bomen, maar ook om verstoorde biodiversiteit.
Economische en Ecologische Impact: Meer dan Alleen Geld
Schade door wild betekent hoge extra kosten voor boseigenaren. Nieuwe hekken, herbebossing, meer beheer – het tikt snel aan. Maar er is meer: jonge bomen blijven kwetsbaarder voor storm, ziekten en droogte, zeker als populaties als het edelhert of het wilde zwijn uit balans raken. Ook de diversiteit van boomsoorten komt onder druk te staan als bepaalde soorten structureel verdwijnen.
Wat Kunt u Doen? Praktische Tips voor Boswachters en Particulieren
- Maak slim gebruik van wildrasters: Tijdelijke hekken werken verrassend goed. In gemeente Ede wordt al geëxperimenteerd met elektrische rasters tegen wildzwijnen.
- Kies boomsoorten met zorg: In gebieden met veel wild kan het lonen om soorten te kiezen die minder aantrekkelijk zijn voor grazers, zoals grove den of haagbeuk.
- Denk aan wildbeheer: Lokale jagersverenigingen werken vaak samen met Staatsbosbeheer voor verstandig populatiebeheer, zodat het ecosysteem gezond blijft.
Een Stap Verder: Wat Betekent Dit voor de Toekomst van Onze Bossen?
Het is duidelijk: willen we gezonde, veerkrachtige bossen richting 2030 en daarna, dan kan wildbeheer niet ontbreken. Experts verwachten dat het debat over jachtrechten en natuurbeheer de komende jaren zal toenemen, zeker na de recente toename van wildschade in bijvoorbeeld de Utrechtse Heuvelrug. De balans zoeken tussen natuur, recreatie en lokale belangen blijft een uitdaging waar iedereen – van recreant tot landeigenaar – bij betrokken is.
Samenvatting: Onze Tips en Belangrijkste Inzichten
- Ongeveer één op de zeven jonge bomen haalt het niet door vraat of schade van wild.
- Regelmatige monitoring en slimme bescherming zijn essentieel voor succesvol bosherstel.
- Uw keuzes – van boomsoort tot wildbeheer – maken daadwerkelijk verschil voor de toekomst van het Nederlandse bos.
Twijfelt u over de aanpak in uw eigen groengebied? Neem eens contact op met een lokale boswachter of met LandschappenNL. Samen houden we het Nederlandse bos vitaal.
