De onzekerheid over de beschikbaarheid van aardgas neemt toe nu de winter dichterbij komt in Europa. Om voorbereid te zijn, halen meerdere landen hun ‘gepensioneerde’ kolencentrales weer uit de mottenballen. Volgens specialisten hoeft dit, zolang het om een tijdelijke maatregel gaat, geen grote bedreiging te zijn voor de klimaatdoelstellingen.
Heropening van kolencentrales heeft in deze situatie beperkte impact op het milieu.
Foto: Ben Scherjon via Pixabay
Kolencentrales als noodoplossing
Een aantal Europese landen – waaronder Nederland, Duitsland, Oostenrijk en Frankrijk – overwegen voor de komende winter meer kolen te gebruiken als de toevoer van Russisch aardgas stokt. Kolen, nog altijd een van de meest vervuilende fossiele brandstoffen, waren juist op weg naar de uitgang. Maar actuele geopolitieke omstandigheden zorgen ervoor dat landen hun energieopties moeten heroverwegen.
Impact op de klimaatdoelen: minder ernstig dan gedacht
Recente gegevens van energie-onderzoeksbureau Ember wijzen uit dat het kortstondig gebruik van een paar extra kolencentrales in de EU nauwelijks invloed heeft op de totale CO2-uitstoot of het halen van de klimaatdoelen tot en met 2030. Een tijdelijke stijging van de kolenproductie in landen als Nederland en Duitsland – naar verwachting maximaal anderhalf jaar – zou, zo stellen de onderzoekers, nauwelijks waarneembare milieueffecten veroorzaken.
- De meeste kolencentrales worden als back-up energiebron ingezet; ze draaien alleen bij acute dreiging van een gastekort.
- Voorwaarde: het beleid blijft gericht op snelle terugkeer naar duurzame alternatieven, zodra dat weer mogelijk is.
Aardgas onder druk: Europese reactie
De EU heeft de gasleveringen topprioriteit gegeven, zeker nu Rusland – mede door de oorlog in Oekraïne – aardgas als geopolitiek drukmiddel gebruikt. Europese landen werken hard aan het vullen van hun gasopslagen voor de winter. Maar door onderhoud aan belangrijke pijpleidingen, zoals Nord Stream 1, is de aanvoer onzeker. Er wordt zelfs serieus rekening gehouden met het scenario dat de gaskraan niet meer volledig opengaat.
Terugkeer van kolen: tijdelijk en gecontroleerd
Waar aardgas tot voor kort nog werd gezien als het duurzame tussenstation op weg naar groene stroom, is kolen weer even terug op het toneel. Zolang deze comeback puur tijdelijk blijft – vooral bedoeld om pieken in vraag tijdens winter en voorjaar op te vangen – is er volgens experts geen reden tot paniek.
Praktisch advies: wat betekent dit voor u?
- Maak als bedrijf of huishouden alvast een plan voor een tijdelijk hogere energieprijs deze winter.
- Blijf investeren in isolatie en energiebesparende maatregelen – ook een kortere terugkeer van kolen maakt vergroening niet minder relevant!
- Volg het actuele beleid van bijvoorbeeld de Nederlandse overheid via het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat of updates van energiebedrijven als Eneco en Vattenfall.
Het is duidelijk: de energiewereld van 2025 vraagt om flexibiliteit. Maar zoals het er nu uitziet, blijft Europa ondanks de uitdagingen op koers om de klimaatdoelen te halen – zolang de kolenstap slechts tijdelijk en gecontroleerd is.
