Slowaakse beleidsmakers hebben het afvalbeheer stevig op de schop genomen. Voor de periode 2021-2025 ligt er nu een ambitieus afvalmanagementprogramma op tafel, waarmee Slovakije zich wil scharen onder de koplopers in recycling. Verwacht: hogere recyclingpercentages, slimmer gebruik van afval in onder meer cementfabrieken, en een flinke upgrade voor de verwerking van bioafval.
Duidelijke doelstellingen: van afvalberg naar grondstof
In 2025 mikt Slowakije op een afvalsplit van 60%, met recycling van minstens 55% van het huishoudelijk afval. Tegen 2035 mag er maximaal 10% van dat afval nog op de stortplaatsen belanden. Klinkt ambitieus? Zeker, maar met scherpe regels en slimme prikkels ziet de toekomst er opmerkelijk duurzaam uit.
Deze koerswijziging kreeg vorig jaar officieel groen licht van het Ministerie van Milieu. Het nieuwe strategiedocument zet in op modernisering — niet alleen in beleid, maar ook in praktijk. Daarmee sluit Slovakije aan bij de Europese ambitie om afval vooral te zien als grondstof en niet als last.
Cementfabrieken krijgen een sleutelrol
Minder storten betekent dat alternatieve afzetmarkten voor afval belangrijker worden. Een interessante aanpak die we hier soms zien — en nu ook in Slovakije — is het inzetten van cementfabrieken. Reststromen die niet recyclebaar zijn, worden hier gebruikt als energiebron én grondstof. Hierdoor wordt de hoeveelheid afval op de stort stevig verkleind en krijgt de cementproductie een stukje circulariteit.
“Voor ons liggen er zelfs Europese deadlines: het afvalbeleid is jarenlang verwaarloosd. Maar de inhaalslag is ingezet. Onze prioriteit: mens en natuur beschermen tegen onnodig afval op de stortplaatsen,” aldus milieu-minister Ján Budaj.
Het opgebrande restproduct van afval in cementovens, de as, verdwijnt niet op de vuilstort maar wordt juist een vast onderdeel van het cementmengsel. Een sterk staaltje circulair denken waar Nederlandse afvalbedrijven wellicht inspiratie uit kunnen halen.
Compost krijgt kwaliteitskeurmerk
Bioafval is een flinke categorie: wel 46% van het restafval bestaat hieruit. Toch belandt veel composteerbaar materiaal nog gewoon op de stort. Dit veroorzaakt niet alleen extra uitstoot van broeikasgassen, maar verontreinigt ook bodem en water. Met nieuwe wetgeving wil Slowakije nu composteerbedrijven aan strengere eisen gaan onderwerpen – en er komt een officieel kwaliteitslabel voor goede compost.
- Slimmere inzameling van GFT-afval (vergelijkbaar met onze BioBak)
- Aandacht voor de opkomst van bioplastics: deze zijn niet standaard recyclebaar, maar er wordt gewerkt aan een aparte inzameling op festivals, (boeren)markten en grote events.
- Textiel trekt aan de bel: in 2018 bestond 16% van het gestorte afval uit afgedankte kleding. De recycling van textiel hinkt nog achterop; vanaf januari 2025 komt er een wettelijke aanpak, vergelijkbaar met ons textielinzamelingsysteem van bijvoorbeeld Sympany of lokale kringloopwinkels.
Wat kunnen wij hiervan meenemen?
De Slowaakse aanpak bevestigt: slimme afvalscheiding levert resultaat op, maar je moet de cirkel rond maken. Wat eruit komt, moet een volwaardige bestemming krijgen – liefst als grondstof in een nieuwe keten.
Nederland heeft al mooie stappen gezet, maar de integratie van bioafval (met kwaliteitskeurmerk!), de inzet van cementindustrie voor reststromen, en nieuwe regels voor bioplastics en textiel, zijn ook hier relevant.
Mijn advies? Volg de ontwikkelingen in Centraal-Europa op de voet, want innovatie komt soms uit onverwachte hoek. Wie weet zien we straks een ‘Keumerk Compost NL’ bij ons op het schap!
