Plzeň zet weer een stap vooruit: sinds kort zijn delen van de stad uitgerust met slimme lampen die automatisch reageren op beweging in de omgeving. Dit maakt de straten niet alleen veiliger, maar zorgt ook voor een flinke besparing op de energierekening – een thema dat in heel Nederland natuurlijk speelt.
Publieke verlichting / illustratief beeld
Foto: David Mark via Pixabay
Waarom overstappen op slimme verlichting?
Openbare verlichting is voor veel gemeenten een van de grootste kostenposten. Niet gek dat steeds meer steden, ook in Nederland, proberen te besparen door te investeren in moderne, energiezuinige oplossingen. LED-technologie is inmiddels de standaard, maar Plzeň gaat nog een stap verder met verlichting die dynamisch reageert op de situatie ter plekke.
Zo werkt het slimme systeem
De slimme lampen zijn uitgerust met bewegingssensoren. Komt er een voetganger, fietser of auto langs, dan schroeft de lantaarnpaal direct de lichtsterkte tijdelijk op – tot wel 80% van het maximale vermogen. Loopt er niemand langs? Dan dimt het systeem het licht automatisch terug, zodat er nauwelijks energie wordt verspild én er minder sprake is van lichtvervuiling.
- Energiebesparing: Gemiddeld gebruikt het systeem 60% minder stroom dan traditionele straatverlichting.
- Lokaal beheer: Via een digitaal centrale (te vergelijken met de slimme regietools van bijvoorbeeld Liander of Enexis) kan iedere lamp afzonderlijk worden aangestuurd.
- Milieumonitoring: Bij de installatie horen ook meetstations die de hoeveelheid fijnstof, de luchtdruk en het CO₂-gehalte meten.
Concrete resultaten: cijfers uit Plzeň
Bij de upgrade in Plzeň zijn onder andere in de Chvojkovy lomy-parkzone en langs de Částkova-straat tientallen lampen vervangen. Volgens de wethouder voor Smart Cities, Vlastimil Gola, werd het straatbeeld hiermee merkbaar veiliger en konden de operationele kosten flink omlaag.
“De lampen gaan automatisch feller branden als ze beweging detecteren – via het centrale dashboard kunnen we dit per lamp instellen. In rustige perioden dimmen we terug tot 40% helderheid. Bij incidenten kunnen we een lamp zelfs op afstand direct voluit laten branden,” vertelt Josef Smolík van het stadsbedrijf voor openbare verlichting.
Waarom is dit interessant voor Nederland?
Wie recent door Utrecht, Eindhoven of Groningen heeft gewandeld, weet dat slimme straatverlichting ook hier steeds meer terrein wint. Naast energiebesparing en het feit dat lichtvervuiling wordt beperkt, levert de data van deze lampen belangrijke input op voor milieubeleid en stadsontwikkeling.
Wilt u als gemeente of wijkinitiatief aan de slag met slimme verlichting? Kijk dan naar samenwerkingen met partijen als Signify (het voormalige Philips Lighting) of eldoLED – typisch Nederlandse koplopers op dit vlak.
Praktische tips voordat u overstapt
- Beoordeel eerst waar in uw buurt dynamisch licht écht meerwaarde heeft.
- Verzamel input van bewoners: zij weten vaak waar donkere hoeken zijn.
- Denk aan privacy – combineer bewegingsdetectie met heldere communicatie over wat er wel en niet gemonitord wordt.
- Regel goede aansluiting op bestaande netwerken. Koppel data aan lokale weerstations voor extra inzichten.
De slimme straatverlichting van Plzeň is een mooi praktijkvoorbeeld voor wie serieus werk wil maken van een veiligere, schonere en zuinigere stad – iets waar we in Nederland in 2025 alleen maar meer op gaan letten.
