De race om te besparen op elektriciteit of aardgas is de afgelopen maanden in Nederland in een stroomversnelling geraakt. Duizenden huishoudens overwegen, en maken, een overstap naar een andere energieleverancier. Zeker met de verhoogde energieprijzen in 2024 klinkt dat logisch. Maar: veel mensen vergeten dat ze hun contract niet zomaar kunnen opzeggen. Voor u het weet, krijgt u een flinke boete gepresenteerd – en daar waarschuwt ook de Autoriteit Consument & Markt (ACM) duidelijk voor.
Besparen of betalen? In mijn omgeving hoorde ik het afgelopen jaar steeds vaker: “Ik ga naar een andere leverancier, dat scheelt me honderden euro’s!” Toch zag ik dat bekenden soms juist spijt kregen, toen de afrekening kwam en er ineens een boete van honderden euro’s op stond. Jaarlijks overstappen kan zeker voordelig uitpakken, maar alleen als u de valkuilen kent.
Volgens recente cijfers van de ACM zochten ontzettend veel Nederlandse huishoudens in de eerste maanden van 2025 hun heil bij een nieuwe leverancier. Maar liefst 130.000 huishoudens veranderden van energieleverancier – een stijging van 60% ten opzichte van vorig jaar!
Wie overstapt op het juiste moment, kan volgens experts duizenden euro’s besparen. Maar wees voorzichtig: als uw lopende contract nog niet afloopt, of als u een aanbod heeft met een ‘vaste looptijd’, kan de leverancier u een contractuele boete opleggen. En die kan uw besparing in één klap in rook doen opgaan.
Waarom risicovol? Uitleg van de contractvoorwaarden
Steeds meer mensen worden geconfronteerd met een extra risico: bepaalde leveranciers eisen naast een boete ook een vergoeding voor hun mislopen winst. In de praktijk varieert dit van enkele honderden tot zelfs duizenden euro’s. Vooral wanneer u een langdurig vast contract vroegtijdig opzegt, is het opletten geblazen. Dit bevestigt energiejurist Marije van der Meer: “Consumenten zijn vaak niet op de hoogte van dit soort bepalingen. Toch mogen leveranciers zo’n schadevergoeding bij de rechter proberen af te dwingen. Beter is om deze clausules helemaal te vermijden in uw contract.”
Wanneer mag u wél kosteloos overstappen?
- Tarieven stijgen onverwacht: Als uw leverancier de tarieven tussentijds verhoogt, heeft u vaak het recht kosteloos op te zeggen.
- Sterke wijziging van voorwaarden: Zijn de voorwaarden plotseling anders? Ook dan mag u in de meeste gevallen opzeggen zonder boete.
- Verhuizing: Bij een verhuizing naar bijvoorbeeld Groningen of Maastricht, mag u meestal zonder boete het contract beëindigen – vooral als de energie op iemand anders wordt overgeschreven.
Let op: in andere gevallen – dus wanneer u ‘gewoon’ eerder van leverancier wilt wisselen – volgt er vaak een financiële sanctie.
Rekenvoorbeeld: is overstappen écht goedkoper?
Stel, u krijgt een aantrekkelijke aanbieding van Eneco of Vattenfall. Uw huidige contract met Essent loopt nog tot eind 2026. U zegt dat contract op, want u denkt €400 per jaar goedkoper uit te zijn bij de nieuwe aanbieder. Maar dan volgt er een boete van €350 bij de eindafrekening. En als daarbovenop nog een schadevergoeding wordt geëist, bent u duurder uit dan ooit.
Vijf onmisbare tips voor slimme overstappers
- Check altijd uw contract – Wat staat er daadwerkelijk over opzeggen en boetes?
- Let op de looptijd – Is het een contract voor onbepaalde of bepaalde tijd?
- Vraag bij twijfel advies – De Consumentenbond helpt u graag.
- Vergelijk niet alleen prijs, maar ook voorwaarden – Soms zijn extra’s duurder dan u denkt.
- Wees alert bij lokale spelers – Regionale partijen als Greenchoice of Pure Energie hebben soms gunstigere overstapregelingen zonder boetebepalingen.
Samenvattend: Goedkoop overstappen kán, maar alleen als u vooraf precies weet waar u aan toe bent. Controleer altijd uw rechten, neem geen overhaaste beslissingen én blijf kritisch op de kleine lettertjes. U wilt tenslotte niet besparen om daarna dubbel gepakt te worden bij de overstap.
