In de komende jaren wordt een grootschalige modernisering van de Europese energienetwerken verwacht. De kosten? Naar schatting tot 39 miljard euro per jaar, grotendeels door de groei van hernieuwbare energie, digitalisering en de opmars van elektrische auto’s. Deze investeringen zullen waarschijnlijk merkbaar zijn op de elektriciteitsrekening, ook hier in Nederland.
Hoogspanningsmast in het Nederlandse landschap
Foto: NickyPe / Pixabay
Onze energie-infrastructuur is aan het veranderen. Door de snelle overstap naar duurzame bronnen, de digitalisering van netwerken en de steeds hogere vraag door bijvoorbeeld elektrisch vervoer, moeten de netwerken slimmer en robuuster worden. Het is duidelijk: zonder forse vernieuwing blijven stroomstoringen en pieken ons dagelijkse werkelijkheid.
De opkomst van slimme netten en batterijopslag
De overgang naar zonne- en windenergie vraagt veel van het elektriciteitsnet. Waar energie uit gas of kolen relatief stabiel is, zijn hernieuwbare bronnen onvoorspelbaar. Zo waait het soms te hard of juist nauwelijks, en ook de zon schijnt niet altijd wanneer we energie nodig hebben.
Om hier efficiënt op in te spelen, worden slimme meters steeds vaker thuis en in bedrijven geïnstalleerd. Deze meters kunnen het energieverbruik nauwkeurig volgen en zelfs voorspellen. Zo weet uw netbeheerder – in Nederland bijvoorbeeld Liander of Enexis – precies wanneer er pieken ontstaan, en kunnen zij daarop anticiperen.
Ook investeren netbeheerders fors in batterijopslag en zogeheten ‘pompcentrales’. Maar vergis u niet: zulke projecten ontstaan niet van de ene dag op de andere. De verwachting is daarom dat we steeds meer grootschalige batterijsystemen zullen zien, vergelijkbaar met wat Tesla nu al in Australië doet. Hiermee kan overtollige groene stroom worden opgeslagen en op drukke momenten worden teruggeleverd aan het net.
Volgens onderzoek van Eurelectric en E.DSO kunnen de benodigde investeringen in Europa tot 2030 oplopen tot wel 375 à 425 miljard euro. Dat is 50 tot 70 procent meer dan nu wordt besteed aan het netwerk.
Wie draait op voor de kosten?
Zulke investeringen roepen natuurlijk vragen op. Want wie betaalt de rekening? Traditioneel worden deze kosten deels door consumenten en bedrijven gedragen, deels door overheden via belastingmaatregelen en subsidies. Maar energieleveranciers zullen een deel van die nieuwe uitgaven onvermijdelijk doorberekenen aan de klant. De kans is dus groot dat de prijs van elektriciteit de komende jaren stijgt.
Analisten verwachten bovendien dat vooral de groei van duurzame energie deze prijsstijging versnelt. Volgens sommige bronnen zal deze trend voelbaar worden vanaf 2025, onder meer omdat in Duitsland steeds meer kolencentrales sluiten en Nederland hun voorbeeld volgt.
Hoe hard de prijzen stijgen, hangt ook af van lokale toezichthouders zoals de Autoriteit Consument & Markt. Zij kunnen prijsstijgingen remmen, maar kunnen toenemende kosten niet volledig compenseren. Op termijn zullen de hogere investeringen dus te zien zijn op uw energierekening: daar kunnen we niet omheen.
Wat kunt u als consument doen?
- Stap over op een dynamisch energiecontract: u profiteert direct van uren met lage vraag.
- Investeer in slimme technologie thuis, zoals een slimme thermostaat of batterijopslag.
- Denk na over zonnepanelen of deelprojecten via een lokale energiecoöperatie.
- Volg de ontwikkeling van de energiemarkt. Organisaties als Milieu Centraal en Vereniging Eigen Huis geven regelmatig updates voor Nederlandse huishoudens.
Een modern, toekomstbestendig netwerk vraagt nu eenmaal om investeringen. Maar wie slim inspeelt op deze nieuwe realiteit, kan de kosten deels beperken en zelfs profiteren van duurzaamheidsmaatregelen. Kortom: de energietransitie is niet alleen een uitdaging, maar ook een kans.
