De Tsjechische milieuorganisatie Děti Země heeft officieel beroep aangetekend tegen de recente beslissing van het regionale bestuur van Vysočina, die groen licht gaf voor de bouw van een vijfde reactorblok in de kerncentrale Dukovany. Volgens de milieubeweging is er sprake van een grote inbreuk op de natuur en is de extra elektriciteit uit Dukovany bij oplevering in de jaren 2030-2040 helemaal niet noodzakelijk.
Afkoeltorens van de kerncentrale Dukovany
Foto: Jiří Sedláček, CC BY-SA 4.0
Waarom is dit beroep zo belangrijk?
De uitbreiding van Dukovany was al een tijd onderwerp van discussie in Tsjechië. Na eerdere commotie over deelname van Rusland en China aan de aanbesteding, die uiteindelijk werden uitgesloten, is het nu de milieukant die tegengas geeft. Het bezwaarschrift van Děti Země betekent opnieuw uitstel voor een project dat de Tsjechische regering als kernachtig beschouwt voor de toekomstige energievoorziening.
Vrees voor schade aan beschermde diersoorten
Het is niet voor het eerst dat Děti Země zich spreekt uit tegen grote bouwprojecten die volgens hen natuurlijke habitats bedreigen — hun inspraak vertraagde in het verleden bijvoorbeeld al de aanleg van de snelweg D11. Ditmaal is de kerncentrale het strijdtoneel. Volgens Děti Země was de uitzondering op de natuurbeschermingswet, die door het regionale bestuur is verleend, juridisch niet waterdicht.
Volgens de organisatie zou de bouw leiden tot schade aan biotopen van tientallen streng beschermde diersoorten. Děti Země wil strengere voorwaarden om deze biotopen te beschermen én een heldere controle op de naleving ervan.
“Van de negen gestelde voorwaarden vragen wij om drie ervan aan te scherpen, zodat biotopen van zeldzame soorten daadwerkelijk beschermd worden en het toezicht helder is geregeld. Maar het grootste probleem zit hem in het ontbreken van bewijs voor het openbaar belang. Er is niet aangetoond dat uitbreiding van Dukovany echt noodzakelijker is dan de wettelijke bescherming van de natuur. Ook ontbreekt onderbouwing dat er geen andere, minder invasieve oplossingen zijn,” zo stelt voorzitter Miroslav Patrik.
Is extra kernenergie straks wel nodig?
Děti Země wijst erop dat het bestuur moet aantonen dat er geen alternatief mogelijk is om het benodigde elektriciteitsvolume op te vangen. Zij citeren onder meer onafhankelijke studies zoals ‘Energie-revolutie: Hoe voorzien we in stroom, warmte en vervoer zonder fossiele brandstoffen’. Uit die scenario’s blijkt volgens de organisatie dat Tsjechië tegen 2040 ook zónder nieuw kernreactorblok haar stroomzekerheid kan garanderen.
De milieubeweging pleit daarom voor een bredere visie op energiebeleid, waarin duurzame alternatieven voorop staan. Terwijl de politiek zich vooral richt op grote investeringen in kernenergie, zijn er volgens voorstanders van de energietransitie juist volop kansen voor zon, wind en innovaties in energieopslag. Een discussie die in Nederland ook steeds actueler wordt, na de recente uitbreidingsplannen van onder meer de kerncentrale Borssele in Zeeland.
Wat betekent dit voor de energietoekomst?
- Vertraging voor nieuwe kerncentrales: Door juridische procedures kunnen belangrijke projecten flinke achterstand oplopen, zoals we ook in Nederland met de Noordzeewindparken zagen.
- Meer aandacht voor biodiversiteit: Europa als geheel wordt strenger op natuurbescherming, met gevolgen voor bouwprojecten.
- Kans voor innovatie: Het beroep zet druk op beleidsmakers om écht naar alternatieven te kijken, zoals batterijen, groene waterstof en vraagsturing.
De vraag blijft: is het voor landen als Tsjechië, maar ook voor Nederland, slimmer om nu miljarden te investeren in nieuwe kernreactoren, of zetten we vol in op een mix van zon, wind én moderne opslag? De uiteindelijke keuze zal bepalen hoe onze stroomvoorziening eruitziet in 2040 en daarna.
