Mikroplastics zijn inmiddels overal: in onze voeding, het kraanwater en zelfs in de lucht die we inademen. Volgens onderzoekers uit de VS vormen deze minuscule plasticdeeltjes een groeiend gevaar voor onze gezondheid. Niet alleen stapelen ze zich op in het milieu, ze ondermijnen ook de werking van antibiotica die we gebruiken om infecties te bestrijden.
Mikroplastics onder de microscoop
Foto: Rice University
Mikroplastics: een onderschat gevaar voor volksgezondheid
In Nederland zijn we ons steeds bewuster van de “plasticsoep” in de Noordzee en de kanalen van Amsterdam, maar het probleem reikt verder dan zichtbaar afval. Nieuwe bevindingen van Rice University wijzen uit dat mikroplastics in het milieu een sleutelrol spelen in het ontstaan van antibioticaresistentie – een sluipend risico voor mens en dier.
- Mikroplastics bieden een platform voor bacteriën en chemische stoffen om zich te hechten en vermenigvuldigen
- Ook genetisch materiaal dat resistentie tegen antibiotica veroorzaakt, klampt zich aan deze deeltjes vast
- Het toenemende aantal mikroplastics betekent meer kansen voor bacteriën om te “leren” hoe ze antibiotica kunnen weerstaan
Het effect op ons lichaam: veel vragen, weinig antwoorden
Hoewel wetenschappers wereldwijd – ook bij het RIVM en universiteiten als Wageningen – werken aan onderzoek naar de impact van mikroplastics op onze gezondheid, zijn de resultaten voorlopig nog lang niet volledig. We weten: plasticdeeltjes verlaten het lichaam niet altijd vanzelf. Maar wat betekent dat op de lange termijn voor u?
De Rice-studie toont onder meer aan hoe polystyreen, een wijdverbreid plasticsoort, na afbraak tot mikroplastics een broedplaats wordt voor microben en genetisch materiaal. Dat genetisch materiaal verspreidt resistentie-eigenschappen, waardoor bacteriën in ons lichaam ongevoelig kunnen worden voor antibiotica.
Minder effectieve antibiotica: een toekomstig scenario?
Het doemscenario van de studie – gepubliceerd in het vooraanstaande tijdschrift Journal of Hazardous Materials – is duidelijk: ouder wordende mikroplastics vergroten het risico op antibioticaresistentie. Resistentiegenen verspreiden zich via diverse biologische kanalen – chromosomen, bacteriële “fagen” en plasmiden – die uiteindelijk mensen kunnen bereiken. Hoe meer mikroplastics, hoe sneller deze resistentie zich kan verspreiden en hoe moeilijker infectieziekten in de toekomst te behandelen zijn.
“Het was verrassend om te ontdekken dat het verouderingsproces van mikroplastics de overdracht van resistentiegenen versterkt,” aldus prof. Pedro J.J. Alvarez, directeur aan Rice University. “De rol van mikroplastics in het verspreiden van antibioticaresistentie wordt tot nu toe ernstig onderschat.”
Wat kunt u doen in Nederland?
- Kies vaker voor onverpakt voedsel en lokale merken als Ekoplaza en Pieter Pot
- Gebruik herbruikbare flessen — kraanwater uit Amsterdam tot Groningen is van topkwaliteit
- Steun initiatieven die inzetten op microplasticvrije cosmetica en schoonmaakmiddelen
Het is 2025 – tijd om bewuster om te gaan met onze omgeving. Door zelf stappen te zetten en lokale projecten te ondersteunen, helpen we antibioticaresistentie en de ‘plastic pandemie’ te beperken.
