Nieuwe inzichten: het dagelijkse plastic om ons heen schaadt onze gezondheid meer dan we denken
Een recent rapport in het medische tijdschrift The Lancet luidt de noodklok: plastic vormt wereldwijd een ernstig gezondheidsrisico dat mensen treft van kindertijd tot aan de oude dag. Er is steeds meer bewijs dat het gebruik en afval van plastic gerelateerd is aan long-, hormonale en hart- en vaatziekten, met een geschatte wereldwijde zorgkost die inmiddels boven de 1,5 biljoen dollar per jaar uitkomt. Wat mij hierin vooral opvalt: deze crisis krijgt nog schrikbarend weinig aandacht van overheden en het grote publiek. Maar de link tussen microplastics en onze gezondheid wordt ieder jaar duidelijker — en zorgwekkender.
Overproductie en de gevolgen voor onze omgeving
Vanaf 1950 is de plasticproductie explosief gestegen: meer dan 200 keer zo hoog, en naar verwachting bijna verdrievoudigd tegen 2060. Vooral wegwerpverpakkingen zoals flessen, bakjes en folies dragen bij aan een groeiende afvalberg. Minder dan 10% van al het plastic wordt daadwerkelijk gerecycled — het grootste deel belandt in de natuur of wordt in de open lucht verbrand. Daarbij komen stoffen vrij die funest zijn voor zowel de volksgezondheid als ons klimaat.
Microplastics in ons lichaam: bloed, placenta en moedermelk
Grote plastic voorwerpen vallen langzaam uiteen tot micro- en nanoplastics die via lucht, water en voedsel onmerkbaar ons lichaam binnendringen. Wetenschappers hebben microplastics teruggevonden in bloed, placenta, moedermelk én sperma — stuk voor stuk kwetsbare plekken. Over de precieze langetermijngevolgen wordt nog volop onderzoek gedaan, maar er zijn sterke aanwijzingen voor het verband met vroeggeboorten, onvruchtbaarheid en sommige vormen van kinderkanker. Steeds meer experts pleiten daarom voor het voorzorgsprincipe: voorkomen is beter dan genezen, zeker nu blootstelling onvermijdelijk is.
Wat kunt u zelf doen en welke veranderingen zijn nodig?
Terwijl meer dan 100 landen onderhandelen over een bindend verdrag om plasticproductie te beperken, benadrukken experts: recycling alleen zal het niet oplossen. Voor u als inwoner van Nederland zijn er wél directe stappen te nemen — denk aan het afwijzen van overbodige verpakkingen, kiezen voor herbruikbare alternatieven en bedrijven aanspreken op hun beleid. Gelukkig zijn er steeds meer lokale initiatieven van bijvoorbeeld De Groene Amsterdammer tot Rotterdam Circulair die laten zien dat het ook anders kan. De link tussen microplastics en onze gezondheid is niet langer giswerk: het is een acute kwestie die oplossingen vraagt, van politiek tot industrie, maar zeker ook van ons als consument.
- Dr. Jacob van Leeuwen, nefroloog: “Te veel supplementen? Ik heb patiënten gezien met nieren vol steentjes.”
- Dr. Marieke de Wit: “Kamille is allang niet meer alleen voor oma’s — het is een krachtig, wetenschappelijk onderbouwd middel voor een betere nachtrust.”
Als redacteur én ouder vind ik deze feiten ronduit confronterend. De impact van onze dagelijkse keuzes — van supermarkt tot koffietentje op het station — is groter dan we denken. Dus stel uzelf die ene vraag: welk plastic kan ik vandaag al links laten liggen?
