Landen die bijna afscheid hebben genomen van steenkool, laten één ding duidelijk zien: steenkool wordt nauwelijks vervangen door aardgas, ook al houden we ons daar graag aan vast. In werkelijkheid nemen vooral hernieuwbare energiebronnen het stokje over.
Aardgascentrale
Foto: Unsplash
De afgelopen jaren klinkt in het klimaatdebat steeds vaker de roep om afscheid te nemen van steenkool, en sommige politici presenteren aardgas graag als logische tussenoplossing. Maar als we kijken naar de recente cijfers, blijkt dat aardgas geen tijdelijke vervanger is – niet in 2024, en zeker niet in 2025. Het pad richting echt schone energie wordt niet geplaveid door nieuwe gascentrales, maar door een stevige inzet op duurzame alternatieven.
Van steenkool af ≠ meer gasverbruik
De situatie op de Nederlandse markt maakt dit goed zichtbaar. Natuurlijk wordt CNG (aardgas) in het vervoer aangeprezen vanwege lagere kosten ten opzichte van elektrische voertuigen. Maar het versnellen van waterstofinnovatie en het dalen van de prijzen van elektrische auto’s veranderen het speelveld razendsnel.
- Binnen de Europese Unie daalt het aandeel aardgas in de elektriciteitsproductie. In landen als Spanje, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland zie je dat de energiemix steeds groener wordt, zonder dat gas de hoofdrol neemt.
- Nederlandse steden zoals Groningen en Utrecht zetten vol in op zon- en windenergie, gecombineerd met warmtenetten en isolatieprogramma’s. Nieuwe aardgascentrales ontbreken in de langetermijnplannen.
- Consumenten investeren steeds meer in zonnepanelen, thuisbatterijen en warmtepompen. Het aandeel groene stroom in Nederlandse huishoudens was in 2024 voor het eerst groter dan grijze stroom.
Waarom blijven we dan vasthouden aan het idee van gas?
Soms is het makkelijker om in een overgangsverhaal te geloven dan helemaal los te laten. Natuurlijk is aardgas schoner dan steenkool, maar het blijft een fossiele brandstof, met forse CO2-uitstoot en geopolitieke afhankelijkheden. Bovendien: investeringen in infrastructuur voor gas kunnen toekomstige verduurzaming juist in de weg zitten. Denk aan dorpen waar net is geïnvesteerd in een gasaansluiting, terwijl de rest van Nederland al afstapt van fossiel.
Oplossingen die in Nederland werken
In Amsterdam en Rotterdam boeken ze nu al succes door wijken ‘van het gas af’ te halen – vaak sneller dan beleidsmakers hadden verwacht. De omslag is haalbaar als de politiek koers durft te houden en lokale partners – zoals energiecoöperaties, woningcorporaties en bedrijven als Eneco en Greenchoice – samen optrekken.
- Zonnepanelen op sociale huurwoningen – een oplopend succesverhaal in gemeenten als Arnhem.
- Grootschalige windparken op zee, met directe koppeling aan het net – kijk bijvoorbeeld naar de Windpark Hollandse Kust projecten.
- Warmtepompen als alternatief voor cv-ketels – steeds vaker gestandaardiseerd in nieuwbouw.
Wat kunt u zelf direct doen?
- Check of uw woning geschikt is voor zonnepanelen, of sluit aan bij een lokale energiecoöperatie.
- Bekijk de mogelijkheden voor hybride of elektrische warmtepompen – subsidiepotten zijn in 2025 nog steeds goed gevuld.
- Overweeg een overstap naar een volledig groene stroomleverancier; de keuze groeit ieder jaar.
Kernboodschap: aardgas is geen veilige tussenstap meer. De trend is onmiskenbaar – wie inzet op verduurzaming, slaat het gas tijdig over en profiteert op termijn van lagere kosten én meer energiezekerheid.
Dit artikel is geschreven als persoonlijke visie van de auteur. Behalve enkele redactionele aanpassingen is de inhoud niet verder bewerkt.
