We wassen onze handen al jaren, maar doen we het goed? Uit onderzoek blijkt dat simpele fouten — te korte tijd, verkeerde techniek, vieze handdoeken — het meeste effect wegnemen. Als u het even zat bent om steeds dezelfde tips te horen zonder resultaat: hier is wat experts zoals RIVM en WHO wél concreet adviseren, én hoe u dat praktisch toepast in Nederland.
Waarom het wél uitmaakt
Handen wassen is geen ritueel, het is volksgezondheid. Goed wassen kan diarreeziekten tot ongeveer 40% verminderen en luchtweginfecties met zo’n 20% terugdringen. In ziekenhuizen en bij de GGD geldt dat handhygiëne directe verspreiding van resistentie en infecties voorkomt.
Wanneer zeep, wanneer alcoholgel?
- Zeep en water: altijd bij zichtbare vuiligheid, na toiletbezoek en voor bereiding van voedsel.
- Alcoholrub (minimaal 60%): handig onderweg, bijvoorbeeld na de metro van Amsterdam Centraal of na boodschappen bij de Albert Heijn; gebruik dit als handen niet zichtbaar vuil zijn.
- In zorginstellingen volgen professionals de WHO “Five moments” — die gelden ook als leidraad voor thuiszorg of mantelzorg.
De techniek: kort en krachtig
Veel mensen spoelen snel 5 seconden en denken klaar. Dat is onvoldoende. Volg deze stappen (20 seconden): natmaken, voldoende zeep, wrijven over handpalmen, rug van de handen, tussen de vingers, duimen en vingertoppen — vergeet ook de polsen niet. Spoelen, goed drogen.
Een praktisch ezelsbruggetje: 20 seconden is ongeveer zo lang als u één keer het refrein van “Lang zal hij leven” zingt. Geen gimmick, het doet zijn werk.
Drogen is geen bijzaak
Natte handen trekken microben aan. Gebruik bij voorkeur papieren handdoekjes in openbare ruimtes; die vangen bacteriën weg en verkleinen verspreiding. Herbruikbare handdoeken thuis: vervang ze regelmatig, zeker als er kinderen of zieke huisgenoten zijn.
Wat veel mensen over het hoofd zien
- Nagelranden en onder kunstnagels — daar blijft het meeste vuil zitten. Knip nagels kort of controleer kunstnagels regelmatig.
- Sieraden en horloges vormen schuilplaatsen voor microben; u kunt ze tijdelijk afdoen bij koken of verzorging van kwetsbaren.
- Vies zeepdispensers en pompjes: maak ze schoon. Een vieze pomp verspreidt precies wat u juist wilt vermijden.
Praktische tips voor dagelijks gebruik
- Draagt u vaak buiten: houd een kleine alcoholgel bij uw sleutelbos of in uw tas.
- In de keuken: was altijd handen vóór het koken en na het hanteren van rauw vlees.
- Voor zorg thuis: stel een routine in voor handhygiëne bij binnenkomst en bij contact met zieke personen.
- Voor ouders: leer kinderen vanaf 3–4 jaar de technieken met een liedje of timer — het werkt beter dan zomaar zeggen “wassen”.
Slot — een realistische aanpak
U hoeft geen fanatiek hygiënist te worden, maar een paar aanpassingen leveren veel gezondheidswinst op. Kies voor de juiste middelen, volg de techniek en let op drogen. Die kleine moeite betaalt zich terug in minder ziek zijn en minder zorgen om kwetsbare mensen in uw omgeving.
Heeft u eigen handhygiëne-hacks of vragen over producten in de supermarkt (RIVM-goedgekeurd of niet)? Deel ze hieronder — ik lees en reageer graag.
