Britse huishoudens en bedrijven staan aan de vooravond van een winter waarin de kans op stroomuitval groter is dan gewenst. Terwijl de regering ambitieuze doelstellingen formuleert om de CO2-uitstoot snel terug te brengen via een forse transitie naar hernieuwbare elektriciteit, hangt het succes daarvan aan een zijden draadje.
Hoogspanningsmast in het Britse landschap
Foto: Charlotte Venema / Unsplash
In de aanloop naar de Klimaatconferentie COP26 in Glasgow heeft het Verenigd Koninkrijk zijn klimaatplannen vol ambitie uit de doeken gedaan. De regering mikt erop om al binnen veertien jaar een volledig emissievrij energiesysteem te realiseren. Toch waarschuwen netbeheerders en experts: de energie-infrastructuur kraakt onder de overgang, en het risico op een nationaal stroomtekort is reëel.
Afhankelijkheid van aardgas: Prijzen blijven stijgen
Zoals onder meer de Nederlandse energiesector opmerkt, draait momenteel 42% van de Britse elektriciteitsproductie op aardgas. Met de internationale gasprijzen die blijven stijgen, zet dit niet alleen druk op de energiemarkt maar raken ook kleinere leveranciers in de problemen. Sterker nog, het afgelopen jaar zijn in het VK meer dan tien gasaanbieders failliet gegaan door uit de pan rijzende inkoopkosten. Voor de komende winter voorspelt netbeheerder National Grid dat het stroomnet op het randje van haar capaciteit zal balanceren. Niet geruststellend als u afhankelijk bent van constante stroom voor uw bedrijf of huishouden.
De overheid blijft volhouden dat er voldoende capaciteit is, maar de marge—de zogenaamde reservecapaciteit voor piekuren—wordt de laagste in zes jaar. Dat betekent dat elke storing in aanvoer of infrastructuur extra risico’s met zich meebrengt.
Duurzame oplossingen als antwoord op instabiliteit
Binnen deze gespannen situatie versnelt het VK de transitie naar windenergie (vooral offshore), kernenergie en – in groeiende mate – zonne-energie en waterstof. Volgens de Britse regering moet hiermee het volledige energiesysteem uiterlijk 2035 CO2-vrij draaien. Naast uitbreiding in opwekking zet men ook zwaar in op CO2-opslag (CCS) om fluctuaties in vraag en aanbod op te vangen en de industrie te vergroenen.
Het kabinet Rishi Sunak – waar in 2025 veel over gesproken wordt aan de gracht van The Hague tot aan Rotterdam-Zuid – ziet in deze grootschalige verduurzaming een manier om minder afhankelijk te zijn van dure energie-import en marktschommelingen. Lokale bedrijven als Eneco en Greenchoice volgen de ontwikkelingen nauwgezet, gezien het inspirerende effect qua technische innovatie én de impact op de Nederlandse energietransitie.
Samen met de groei van batterijopslag (denk aan de nieuwe opslagfaciliteiten in Groningen en Zeeland) en investeringen in netwerkversterking, wil het VK zijn burgers beschermen tegen onbetaalbare rekeningen en zwiepen in het energienet.
Wat kunnen we leren van de Britse aanpak?
- Diversifiëren: Niet leunen op één energiebron, maar verschillende bronnen slim combineren.
- Investeren in infrastructuur: Oude netten moeten klaargestoomd worden voor de snelle opkomst van wind-, zon- en waterstof.
- Flexibiliteit en opslag: Slimme opslag (waaronder Tesla’s megapacks en lokale batterijen) zijn essentieel om pieken en dalen op te vangen.
- Stabiel beleid: Doelstellingen zijn belangrijk, maar investeringszekerheid en ondersteuning voor zowel burgers als MKB spelen een even grote rol.
Voor iedereen die nu al nadenkt over de eigen energietoekomst—of u nu in Utrecht woont of een bedrijf runt in de haven van Rotterdam—is de Britse casus een serieuze wake-up call. De weg naar een fossielvrije samenleving is hobbelig, maar door te anticiperen én samen te werken, zijn de risico’s op blackouts te verkleinen. De lessen uit Groot-Brittannië zijn vandaag de dag relevanter dan ooit.
