Het Nationaal Strategisch Plan voor het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) 2023-2027 heeft, wederom, de kritische aandacht van de Europese Commissie getrokken. Volgens recent gepubliceerde opmerkingen van het Ministerie van Landbouw wordt het Nederlandse plan als te weinig ambitieus beoordeeld. Maar waarom en wat betekent dat concreet voor Nederlandse boeren en het landschap?
Balen stro op een Hollandse akker
Waar schiet het GLB-plan tekort?
Het eindoordeel van Brussel: Nederland moet zich in zijn landbouwbeleid sterker richten op het verminderen van de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Ook moet het gebruik van pesticiden door boeren strenger worden teruggedrongen. Verder adviseert de Commissie om extra ruimte voor biodiversiteit te creëren door meer landschapselementen – zoals houtwallen, bloemrijke bermen en natte zones – aan te leggen, zodat grote monotone percelen (monoculturen boven 20 hectare) worden doorbroken. Tot slot ontbreekt het aan beschermende zones die voorkomen dat pesticiden en nitraat in het Nederlandse oppervlaktewater terechtkomen.
Kritische geluiden uit de sector
“De Europese Commissie bevestigt ons vermoeden dat de grote knelpunten – zoals de uitgeputte bodem en steeds extremere weersomstandigheden – met de huidige voorstellen niet worden opgelost. We verliezen nu essentiële tijd om ons platteland aan te passen aan de realiteit van klimaatverandering. Zonder krachtige maatregelen krijgen we straks problemen met voldoende voedselproductie. Meer aandacht is nodig voor landschapsherstel, water- en bodembehoud, het verkleinen van monoculturen en het terugdringen van kunstmest en gifstoffen. Daar zouden publieke middelen juist meer steun aan moeten bieden,” aldus Marlies Jansen, coördinator van de campagne Duurzaam Boeren bij Natuur & Milieu.
Te makkelijk te behalen
Volgens Brussel zijn de subsidievoorwaarden momenteel zo mild, dat vrijwel iedere boer hier moeiteloos aan kan voldoen. Daardoor is het effect op natuur of klimaat lang niet gegarandeerd. Nederland moet de lat dus hoger leggen, met een betere balans tussen productieverhoging en milieubescherming.
Wat gebeurt er nu?
Het Ministerie van Landbouw moet opnieuw om tafel met de Europese Commissie. Pas nadat het bijgewerkte plan Brussel tevredenstelt, volgt goedkeuring. Inzet is enorm: de komende vijf jaar stroomt er ruim €5,8 miljard aan Europese subsidies richting de Nederlandse boeren. Hoe dat geld precies wordt ingezet, bepaalt straks de toekomst van ons unieke landschap en de beschikbaarheid van schone, betaalbare voeding.
Waarom is dit belangrijk voor u?
- Gezondere bodem = meer toekomstbestendige landbouw – Minder kunstmest en bestrijdingsmiddelen zijn niet alleen goed voor de natuur, ze maken onze voedselproductie ook minder kwetsbaar.
- Biodiversiteit in uw buurt – Meer bloemen, bomen en natte zones zorgen voor meer bijen, vogels en schoon water in heel Nederland.
- EU-geld goed benutten – U betaalt mee via belasting, het is dus fair dat die miljarden bijdragen aan leefbare dorpen en gezond voedsel.
Hoe kunt u bijdragen?
Overweeg de volgende stappen:
- Kies voor regionale producten van boeren die duurzame keuzes maken – zie bijvoorbeeld initiatieven als LokaalOogst of De Streekboer.
- Steun lokale projecten voor biodiversiteit in uw gemeente.
- Bent u zelf boer? Bekijk de subsidieregelingen kritisch en denk mee over ambitieuze maatregelen.
Wist u dat?
In Nederland zijn ruim 44% van de akkers in gebruik als monocultuur. Als we volgens de aanbevelingen van de Europese Commissie handelen, kunnen we dit percentage flink terugdringen, met direct merkbare voordelen voor landschap, dieren én de Nederlandse economie.
Samenvatting
De komende maanden worden bepalend voor het Nederlandse landbouwbeleid tot en met 2027. Brussel vraagt om meer lef – het is nu aan Den Haag om de handschoen op te pakken. Een groenere, innovatievere landbouw is niet alleen goed voor ‘later’, maar ook voor het Nederland van nu.
