De energiegroep ČEZ voert momenteel een proef uit met de allereerste drijvende zonnecentrale van Tsjechië. Deze innovatieve installatie bevindt zich op het stuwmeer bij de waterkrachtcentrale van Štěchovice. Dankzij de unieke omstandigheden van het Tsjechische stuwmeer krijgt de technologie een serieuze stresstest—precies wat nodig is om drijvende zonnepanelen straks breder in te kunnen zetten.
Drijvende zonnepanelen bij de Štěchovice-centrale, een primeur voor Tsjechië
Wat in Azië en Zuid-Europa inmiddels al een vertrouwd beeld is, zet nu voorzichtig voet aan wal in Tsjechië: zonnepanelen die het spiegelgladde wateroppervlak benutten. De nieuwe installatie bij Štěchovice laat zien dat slimme inpassing op bestaande infrastructuur niet alleen in Nederland een actueel thema is. Wie duurzaamheid serieus neemt, kijkt verder dan daken en land—zeker in een land waar ruimte schaars is.
Testen onder extreme omstandigheden
Waarom een stuwmeer? Het biedt unieke uitdagingen én kansen. Ingenieurs van ČEZ bestuderen hoe de drijvende constructies en zonnepanelen zich houden onder de dynamiek van het dagelijks gebruik van de waterkrachtcentrale. In de zomer wordt de testinstallatie uitgebreid, met als doel dit jaar al 100 kWp aan zonnestroom op te wekken. Potentieel kan het stuwmeer zelfs panelen tot 2,5 MW dragen—een serieuze schaal voor een pilotproject.
Wat opvallend is: wanneer ’s nachts het reservoir volgepompt wordt, drijft de installatie op het hoogste waterpeil. Tijdens stroomproductie daalt het water (en dus de panelen) soms tot 9 meter lager. Dat vraagt veel van de constructie en beïnvloedt de hoeveelheid opgevangen zonlicht. Zulke extreme variaties zie je bij Nederlandse vijver-zonneparken doorgaans niet.
Waarom stelt ČEZ zoveel vertrouwen in drijvende zonnepanelen?
Volgens Jan Kalina, raadslid en directeur hernieuwbare energie bij ČEZ, kan fotovoltaïsche technologie de komende jaren veel winst boeken: “De efficiëntie neemt nog steeds toe. We verwachten veel van drijvende installaties op geschikte wateroppervlakken, maar eerst wil ik in de praktijk zien wat mogelijk is onder onze omstandigheden. Als het proefproject in Štěchovice slaagt, willen we in de zomer de capaciteit vervijfvoudigen en reguliere stroomlevering starten. We willen niet alleen theoretisch, maar vooral in de praktijk klaar zijn, mochten er extra subsidies via het Moderniseringsfonds komen.”
ČEZ: ambitie tot 6 GW groene stroom tegen 2030
De Tsjechische energiereus wil de komende acht jaar flink transformeren: in 2030 moet tot 6 gigawatt (GW) elektriciteit uit hernieuwbare bronnen komen. Niet alleen door stapsgewijze verduurzaming van bestaande centrales, maar vooral door nieuwe investeringen in zon, wind en waterkracht. Dat doen ze niet sinds gisteren: al in 1998 bouwde ČEZ een eerste zonnecentrale bij het bekende pompstation Dlouhé stráně.
Op dit moment zijn de gezamenlijke zonneparken van ČEZ goed voor 126 MW. Jaarlijks leveren ze stroom aan ongeveer 40.000 Tsjechische huishoudens—een noemenswaardige mijlpaal die de noodzaak van opschaling onderstreept.
Wat betekent dit voor Nederland?
- Zien we binnenkort drijvende zonneparken op de Randmeren of het IJmeer? Zeker nu ruimte en natuur bescherming vragen, is slimme dubbelfunctie van water aantrekkelijk.
- De schaalbare techniek is er, maar vraagt wel om goed onderzoek naar effecten op waterkwaliteit, biodiversiteit en de lokale omgeving.
- Bijvoorbeeld in Friesland en Flevoland ontstaan al proefprojecten op zandafgravingen en voormalige baggerdepots—misschien zijn Tsjechische ervaringen straks inspirerend voor Nederlandse waterschappen.
In het kort: waarom zou u dit volgen?
- Het toont hoe innovatie en bestaande infrastructuur hand in hand gaan, ook bij duurzame energie.
- Heeft u zelf een groot wateroppervlak? Binnen een paar jaar kan dit relevant zijn, zeker met fiscale stimulansen of als onderdeel van lokale energiegemeenschappen.
- De ervaringen met dynamische hoogtesprongen in Tsjechië bieden waardevolle inzichten, vooral als u een project met pieken in waterstand overweegt.
Wie toekomstgericht denkt, kijkt zeker naar ontwikkelingen als deze drijvende zonnecentrales—want ze bieden onverwacht veel mogelijkheden, óók in onze eigen regio.
