Een nieuwe windmolen plaatsen in Tsjechië is bijna een straf. Tien jaar – zo lang duurde het voordat het nieuwste windenergieproject eindelijk werd afgerond. Niet omdat niemand wilde, maar door ingewikkelde wetten en eindeloos papierwerk. En het zijn niet alleen de regels: vaak komen projecten ook nooit van de grond door tegenstand van inwoners, die via referenda hun veto uitspreken.
Bureaucratie houdt windenergie tegen in Tsjechië – soms duurt het wel een decennium voordat je mag bouwen.
Foto: Michal Čeliš / Komora OZE
Een decennium aan procedures – en dan nog een zwakkere molen
Neem het project in Vrbice, regio Karlovy Vary. Tien jaar aan dossiers, vergaderingen en ingediende bezwaren, en uiteindelijk mocht de bouw vorig weekend eindelijk van start. Kriebelt dat al? Inmiddels lijken de molens in de Noordoostpolder bijna sneller aangelegd.
Door al die vertraging is in Vrbice nu een oudere generatie windturbine geplaatst – met beperkt vermogen. Met de huidige technologie had dezelfde locatie wel twee tot drie keer meer stroom kunnen leveren. Zo confronteert de trage regelgeving Tsjechië met een duidelijk probleem: vervangbare energiebronnen krijgen simpelweg geen eerlijke kans.
Hopelijk nu sneller, als de politiek doorpakt
Volgens de Tsjechische brancheorganisatie voor duurzame energie groeit bij de overheid inmiddels het besef dat het sneller moet. Er ligt een wetsvoorstel op tafel om de verplichte procedures in te korten tot hooguit één tot twee jaar. Drie ministeries slaan de handen ineen om het akkoord te krijgen – je voelt haast de urgentie.
Maar, waarschuwen experts zoals voorzitter Štěpán Chalupa, het is geen oplossing als versneld vergunningen straks alléén gelden voor zogenoemde ‘accelaratiegebieden’. De regels moeten voor het hele land helder, voorspelbaar en eerlijk zijn. Waarom zou het elders wél nog altijd tien jaar moeten duren?
Windenergie stuit ook op weerstand bij inwoners
Naast de regels zijn het ook vaak de bewoners zelf die windprojecten tegenhouden. In Moravský Beroun en Líšťany hebben lokale referenda recent windparken geblokkeerd. Zonde, want tegelijkertijd kunnen dorpen juist enorm profiteren: gemeenten ontvangen via zulke projecten vaak jaarlijks stevige bijdragen en extra investeringen waarvoor anders misschien geen geld was gekomen.
De les? Als Tsjechië hernieuwbare stroom serieus wil opschalen, zijn snellere wetten én een open gesprek met inwoners nodig. Het loont: een toekomst met meer windenergie betekent minder afhankelijkheid van kolen, gezondere lucht én investeringen in lokale voorzieningen.
Praktische inzichten voor Nederland
- Vergelijkbare trends: Ook in Nederland gaan projecten soms moeizaam door participatie-procedures. Goede communicatie én transparantie zijn cruciaal.
- Gemeentelijk belang: Maak duidelijk wat dorpen winnen – veel Nederlandse gemeenten hebben via windprojecten hun sportparken, scholen of dorpshuizen opgeknapt.
- Nog sneller vergunningen: In Noord-Nederland zijn “versnellingsteams” actief om procedures te verkorten; wellicht inspiratie voor Tsjechië?
In 2025 is duidelijk: de toekomst is aan slimme, eerlijke en snelle groene energie. Tsjechië maakt voorzichtig de eerste stap – laten we de lessen meenemen, richting een duurzame en veerkrachtige Europese energievoorziening.
