In de winter gaan veel planten niet dood door vorst, maar door… uw gieter. Het meest voorkomende en meest onderschatte probleem is overbewatering — en één zieke pot kan snel uw hele verzameling in gevaar brengen. Ik heb het vaak gezien in tuinstudio’s en bij klanten: een mooie Monstera begint te hangen en twee weken later zitten meerdere planten in dezelfde kamer te verpieteren.
De grootste fout: blijven gieten alsof het zomer is
Planten vertragen hun groei bij weinig licht en kou. Dat betekent dat ze veel minder vocht verbruiken. Als u hetzelfde schema blijft volgen als in het groeiseizoen, ontstaat wateroverschot. Wortelrot, schimmels en bodempathogenen krijgen zo vrij spel — en die verspreiden zich snel in potgrond, op gietbakken en zelfs via uw handen.
Waarom dit zo gevaarlijk is
- Wortelrot (Pythium, Phytophthora) ontwikkelt zich in natte, koude grond en is moeilijk te bestrijden.
- Schimmels en bacteriën produceren sporen die zich door de lucht of via gereedschap verspreiden.
- Een aangetaste pot hoek kan vochtvasthouding bij buren versterken (gedeelde schappen, druipbakjes).
Praktische stappen om uw collectie te redden
- Check de grond: steek uw vinger 2–3 cm in de pot. Voelt het koel en vochtig? Niet water geven.
- Investeer in een vochtmeter (Intratuin, Action hebben betaalbare modellen) — het scheelt gissingen.
- Laat overtollig water weglopen: potten met gaten en een laag grof materiaal (kiezels, perliet) helpen.
- Verplaats tropische planten naar een lichte, koele plek (bijvoorbeeld noordraam)—minder licht = minder water.
- Quarantaine nieuwe of zieke planten minimaal twee weken apart; gebruik schoon gereedschap en verwissel handschoenen.
- Vermijd compostmix met teveel meststoffen in winter; huidig substraat kan beter een luchtige potgrond zijn.
- Als u tekenen van rot ziet: verwijder aangetaste wortels en vervang potgrond; overweeg fungicide bij hardnekkige gevallen.
Voorbeelden uit de praktijk
Een klant had zijn pelargoniums de hele herfst binnen en bleef ze altijd nat houden—na een paar weken verschenen bruine plekken en de geur van verrotting. Na herpotten en het terugschroeven van de gietsessies herstelden de planten binnen een maand. Bij een andere collectie in Amsterdam verspreidde een enkele pot met wortelrot sporen via een gedeelde druipbak; drie andere planten kregen daarna problemen.
Wijn- of tuintip die vaak helpt
Gebruik ondiepe schoteltjes onder potten om vloerschade te voorkomen, maar wees kritisch met staand water: leeg ze altijd na 30 minuten. Groeilicht is een hulpmiddel, maar geen vrijbrief om dezelfde watergift aan te houden. En: leer uw planten kennen — succulenten en cactussen verdienen een heel ander winterritueel dan tegelneigingen zoals Scindapsus of Ficus.
Heeft u dit seizoen ook planten verloren door verkeerd watergedrag? Deel uw ervaring of vraag hieronder — ik geef gerichte tips voor uw soort en situatie.
