Voor veel mensen is december gezellig: lichtjes, cadeaus en borrels. Maar steeds vaker hoor ik dat juist deze maand extra zwaar aanvoelt. Wat lijkt op seizoensvreugde, verandert voor sommigen in vermoeidheid, prikkelbaarheid of zelfs somberheid.
Als psycholoog met jaren ervaring zie ik drie dingen samenkomen: minder daglicht, sociale verplichtingen en jaarafsluiting op het werk. Samen kunnen die factoren uw draagkracht flink aantasten — en dat is niet uw schuld.
Waarom december zo zwaar kan voelen
Er spelen drie concrete mechanismen mee. Ten eerste: minder licht. In Nederland worden de dagen korter; dat zet uw biologische klok en stemming onder druk. Seizoensgebonden affectieve stoornis (SAD) komt in gematigde klimaten bij een paar procent van de bevolking voor, en milde wintersomberheid is veel vaker.
Tweede: sociale en financiële stress. Sinterklaas, kerstmarkten en cadeaus creëren verwachtingen. Wie krap bij kas zit of worstelt met familieconflicten, ervaart extra spanning. Derde: werkdruk. Eindmaanden betekenen deadlines, evaluaties en vaak extra sociale verplichtingen, zoals een drukke borrel of oudejaarsbijeenkomst.
Hoe herkent u het verschil tussen ‘moe zijn’ en iets ernstigers?
- Verminderd energielevel dat weken aanhoudt
- Verlies van interesse in gebruikelijke activiteiten
- Slaapproblemen of teveel slapen
- Concentratieproblemen op het werk
- Gedachten die u belasten of somber stemmen
Als meerdere punten u bekend voorkomen en dit uw functioneren beperkt, neem dan contact op met uw huisarts of de GGZ. Vroege signalering helpt echt.
Praktische stappen die direct verlichting geven
U hoeft niet alles tegelijk te veranderen. Probeer deze eenvoudige, concrete maatregelen:
- Lichttherapie: een lichtbak van 10.000 lux 20–30 minuten bij het opstaan kan veel doen voor uw circadiane ritme.
- Dagritme: houd vaste bed- en opstaatijden, ook in het weekend.
- Buitentijd: maak dagelijks een wandeling, bijvoorbeeld tijdens de lunch. Zelfs 20–30 minuten daglicht helpt.
- Grenzen: zeg nee tegen sociale verplichtingen die u leegzuigen. Beter één echt contact dan vijf geforceerde afspraken.
- Budgetplan: maak een realistisch cadeaubudget en communiceer dat naar familie — mensen snappen meer dan u denkt.
- Alcohol en slaap: beperk alcohol rond feestdagen; het verstoort slaap en stemming.
Voor werkgevers en managers
Werkgevers kunnen ook veel doen. Eenvoudige stappen zoals flexibele werktijden, licht op kantoor, en aandacht voor werkdruk in beoordelingsgesprekken verlagen ziekteverzuim. Een kleine aanpassing kan veel verschil maken.
Een opmerking uit de praktijk
Ik spreek cliënten die elk jaar hetzelfde patroon herkennen: november is oké, december wordt zwaar, januari volgt met ‘nieuwjaarsvoornemens’ en snel weer terugvallen. Mijn advies: zet niet alleen doelen voor januari, maar bouw kleine gewoontes in vóórdat het écht donker wordt. Dat voorkomt een terugval.
Als u denkt dat u hulp nodig heeft, wacht niet tot na de feestdagen. Huisartsen en GGZ bieden nu ook kortdurende ondersteuning en lichttherapieadvies. En als u iemand kent die worstelt: vraag hoe het écht gaat. Een kort bericht kan al helpen.
Heeft dit artikel u herkenning gegeven of juist een tip die u wilt uitproberen? Laat een reactie achter of sla het op — en deel het met iemand die deze maand een steuntje kan gebruiken.
