December zou een feestmaand moeten zijn, maar voor veel mensen voelt ze loodzwaar. U doet uw best: cadeaus zoeken, kerstborrels, familiebezoek — en ondertussen wordt de dag korter en de rekening hoger. Ik zie het in mijn praktijk en om me heen: iets in deze combinatie van licht, verwachtingen en geschiedenis werkt als een onzichtbare druk op ons gemoed.
Wat gebeurt er in uw lijf?
De simpelste biologische verklaring is daglicht. In Nederland is de daglengte in december vaak rond de 7–8 uur; dat heeft effect op de aanmaak van melatonine en serotonine — de hormonen die slaap en stemming reguleren. Minder daglicht = meer slaperigheid, prikkelbaarheid en soms sombere gevoelens.
Daarnaast speelt vitamine D een rol: tekorten komen vaker voor in de winter en worden geassocieerd met stemmingsklachten. En voor wie gevoelig is: winterslaap-achtige symptomen kunnen zich ontwikkelen tot Seasonal Affective Disorder (SAD), een echte depressieve stoornis die bij een minderheid van mensen jaarlijks terugkeert.
Sociale en culturele factoren
Naast biologie zijn er verwachtingen en tradities die hun tol eisen. Sinterklaas, kerst, eindejaarsborrels, jaarafsluitingen bij de baas — het zijn fijne gebeurtenissen, maar ook verplichtingen. Financiële druk na cadeaus bij Albert Heijn of online aankopen, de ongeschreven regels rond “gezelligheid”, en familiaire dynamiek maken december emotioneel complex.
Bovendien brengt het reflectiemoment — het einde van een jaar — onzekerheid. U kijkt terug: wat is er gelukt, wat niet? Voor sommige mensen activeert dat oude zorgen of verlieservaringen, en dan voelt december zwaarder dan andere maanden.
Praktische tips die echt helpen
U hoeft niet alles te veranderen; kleine, concrete stappen hebben vaak het meeste effect. Probeer deze aanpak:
- Investeer in daglicht: maak dagelijkse wandelingen rond het middaguur. Zelfs 20–30 minuten fel buitenlicht helpt.
- Overweeg een lichttherapielamp (10.000 lux, 20–30 minuten in de ochtend) — het is effectief bij veel mensen met wintermoeheid.
- Stel grenzen: zeg nee tegen één borrel of bezoek per week. U mag kiezen wat u energie geeft.
- Maak een simpel budget voor cadeaus en eten; een plan vermindert stress direct.
- Slaapritme: vaste bedtijden en schermvrije uren voor het slapengaan helpen de melatoninebalans.
- Praat erover: deel uw gevoel met één vertrouwd persoon of collega — alleen al benoemen haalt spanning weg.
Wanneer professionele hulp zoeken?
Als somberheid blijft hangen, uw functioneren lijdt (werk, slaap, eten) of u suïcidale gedachten heeft, neem dan actie: maak een afspraak met uw huisarts of zoek contact met de GGD of uw huisartspraktijk. Therapie en soms medicatie helpen; u hoeft dat niet alleen op te lossen.
Een paar realistische gewoontes
In Amsterdam zie ik cliënten die kerstborrels inruilen voor een avondwandeling langs de grachten met warme chocomel. In kleinere gemeenschappen kiest men vaker voor zelfgemaakte cadeaus of gezamenlijke potlucks — minder dure, vaak warmere opties.
Een laatste tip van iemand die ook wel eens liever op de bank blijft: geef uzelf toestemming om niet alles perfect te doen. December is geen prestatietoets; het is een maand die u veilig en met genoeg licht door kunt komen.
Voelt december ook bij u zwaarder dit jaar? Deel uw ervaring hieronder of bewaar dit artikel als geheugensteun met praktische stappen.
