Volgend jaar start in de Brněnská warmtekrachtcentrale aan de Obřanská de bouw van een gloednieuwe bioketel, speciaal ontworpen voor het verbranden van houtsnippers uit de gemeentelijke bossen. Daarmee zet de stad een flinke stap richting een duurzamer en klimaatvriendelijker energiesysteem.
Houtsnippers vormen al jaren een opkomend alternatief in de Europese energietransitie, maar het grootschalig inzetten ervan door een stad van het formaat Brno verdient extra aandacht — ook bij ons, nu discussies over de verduurzaming van stadsverwarming in bijvoorbeeld Rotterdam en Amsterdam steeds actueler worden.
Elke dag een trein vol houtsnippers
De nieuwe ketel, gerealiseerd door het stadsbedrijf Teplárny Brno, is een investering van bijna 85 miljoen euro en wordt mede gefinancierd uit het Moderniseringsfonds van de Europese Unie. Opvallend is hoe de logistiek direct is meegedacht: houtsnippers afkomstig uit de bossen rondom Brno worden uitsluitend per spoor aangevoerd. Dat betekent geen vrachtwagen-kilometers dwars door woonwijken en minimale lokale uitstoot.
Zoals Jiří Herman, voorzitter van de raad van bestuur bij Teplárny Brno, toelicht: “De modernisering start al deze winter met voorbereidende werkzaamheden. Oude oliegestookte ketels maken plaats voor deze nieuwe bioketel die houtsnippers verwerkt. De eerste duurzame warmte wordt in het najaar van 2026 verwacht. Het vervoer per spoor voorkomt meer verkeersdrukte in de buurt. Daarbij is restas uit de verbranding te hergebruiken, bijvoorbeeld bij het opknappen van lokale paden.”
Binnen vijf jaar van olie naar biomassa
De centrale, die voorheen hoofdzakelijk op stookolie draaide, stapte vijf jaar terug al over op gas. Nu volgt de omvangrijkste innovatieslag: duurzame warmte- én stroomproductie via biomassa. De houtsnippers worden geleverd door de gemeentelijke bossen, met een jaarlijks minimum van 80.000 ton. Prijsafspraken zijn transparant, opgebouwd uit de energie-inhoud, opslag, gewichtsverlies en vervoer.
Ook Petr Hladík, eerste locoburgemeester van Brno, benadrukt: “Behalve het milieueffect door het gebruik van honderd procent hernieuwbare bronnen, vermindert het project sterk de afhankelijkheid van aardgas voor stadswarmte en elektriciteitsopwekking. Dankzij de treinlogistiek voorzien we dagelijks in ongeveer één volle goederentrein aan biomassa richting de centrale.”
Waarom dit voor Nederlandse steden relevant is
- Veel Nederlandse warmtenetten zoeken, net als Brno, naar alternatieven om minder afhankelijk te worden van aardgas.
- Het vervoer van biomassa per trein is voor steden als Groningen, Rotterdam of Zwolle een serieuze optie, zeker gezien de ambities om de uitstoot binnen woonwijken te beperken.
- De inzet van resthout en houtsnippers uit lokale bossen kan bovendien de circulaire economie ondersteunen, mits goed gecontroleerd op duurzaamheid.
Verder moderniseren: van stoom naar heet water
Modernisering stopt niet bij één nieuwe ketel. Teplárny Brno investeert ook in het vernieuwen van het distributienetwerk; oude stoomleidingen worden vervangen door gesloten heetwaterleidingen, waardoor warmteverlies verder daalt. Uit eigen ervaring weet ik dat zulke upgrades zich al snel terugbetalen in lagere energiekosten voor bewoners en minder storingen in koude wintermaanden.
Echte impact, ook buiten Tsjechië
Het Brno-project is een blauwdruk voor andere Europese steden – inclusief in Nederland. De combinatie van lokaal geproduceerd biobrandstof, logistieke logistieke efficiëntie en een heldere milieufocus is precies wat onze energietransitie nodig heeft.
Dus, houdt u de ontwikkelingen in steden als Brno goed in de gaten. Wie weet rijden er binnenkort ook in Nederland dagelijks groene treinen met lokaal geoogste houtsnippers richting onze warmtekrachtcentrales. Met de kennis en innovatiekracht die hier aanwezig is, liggen er volop kansen om de overstap naar duurzame stadsverwarming werkelijk waar te maken.
