De afgelopen maanden is de druk op Nederlandse boeren groter dan ooit. Explosief stijgende kosten voor voer, energie en arbeid, gecombineerd met aanhoudende inflatie, duwen veel agrarische ondernemers richting het sluiten van hun bedrijven. Klinkt heftig, maar deze ontwikkeling raakt ons allemaal: de voedselzekerheid komt in het geding.
Afbeelding: Munzelminka via Pixabay
Stijgende Kosten, Maar Weinig Speelruimte
Volgens LTO Nederland hebben boeren in 2025 nauwelijks mogelijkheden om hun stijgende uitgaven – zoals bijvoorbeeld voor voer of energie – door te berekenen aan de supermarkt of consument. Veel bedrijven produceren nu zelfs onder de kostprijs. Steeds meer veehouders, van Brabant tot Friesland, staan op het punt hun stallen te sluiten.
“Onze sector verkeert in crisis. De kerntaak van boeren is voldoende, betaalbaar en kwalitatief goed voedsel produceren voor iedereen. Maar de rekening kan niet eindeloos bij de boer blijven liggen. Als er niets verandert, blijven er nog minder Nederlandse producten in de schappen liggen. En dát maakt ons afhankelijk van import en grillige, soms sterk schommelende wereldmarktprijzen. Op termijn raakt dit de nationale veiligheid,” stelt Sjaak van der Tak, voorzitter van LTO Nederland.
Waar komt die kostenstijging vandaan?
- Voer: De afgelopen twaalf maanden steeg de prijs voor varkensvoer met 20 tot 25%. Oorzaken zijn duurder graan, soja en zonnebloemzaad.
- Stroom & Gas: Met name voor pluimveehouders is de energierekening ondraaglijk; elektriciteit werd soms tot 300% duurder, gas tot 400%.
- Brandstof: De dieselprijs steeg zo’n 35 tot zelfs 40%.
- Lonen: Arbeidskosten namen toe met 4 tot 7%.
En dat is nog niet alles – ook logistiek en het vervoer van dieren en producten zijn flink duurder geworden door hoge brandstofprijzen.
Productprijzen Staan Onder Druk
Een van de grote frustraties: ondanks de gestegen uitgaven krijgen boeren amper meer voor hun producten. De gemiddelde prijs voor een kilo slachtvarken bleef steken rond de €2,44 – een daling van 8% ten opzichte van vorig jaar. Dit maakt het voor bedrijven, die geïnvesteerd hebben in duurzame stallen of innovatie, ronduit lastig om het hoofd boven water te houden.
“We waren een paar jaar geleden juist optimistisch. Investeringen in duurzame stallen en nieuwe technologieën in de Noordoostpolder leken ons een voorsprong te geven. Maar met deze kosten worden we iedere maand teruggefloten. Als de markt niet draait, overwegen we zelfs het sluiten van één van onze pluimveebedrijven,” vertelt Jeroen Bruinsma, ondernemer uit Flevoland.
Kostenstijgingen per sector in 2025
| Sectorgroep | Voer | Energie | Diesel | Overige stijgingen |
|---|---|---|---|---|
| Varkens | +20–25% | Elektriciteit +5–40% | +35% | Loon +4–6% |
| Pluimvee | +20–25% | Elektriciteit +300%, Gas +400% | +35–40% | AdBlue +300%, Loon +5–7% |
| Runderen | +20% | Elektriciteit +100% of meer | +28% |
Waarom Moet U Dit Weten?
Als consument merkt u de gevolgen niet altijd direct, maar de afhankelijkheid van buitenlandse producten neemt toe. Ook schommelen prijzen van basisvoedsel als melk, vlees en eieren heviger. Zeker als internationale gebeurtenissen, zoals de recente droogte in Spanje of logistieke opstoppingen in Rotterdam, roet in het eten gooien.
Wat Kan Er Gebeuren?
- Meer import: Minder Nederlandse landbouwproducten betekent meer kwetsbaarheid voor prijsschommelingen en kwaliteitsverschillen.
- Bedrijven sluiten: Vooral kleinere boerenbedrijven verdwijnen versneld uit het landschap.
- Voedselzekerheid onder druk: Nederland kan in crisistijd minder snel omschakelen naar eigen productie.
Praktische Stappen: Hoe Kunt U Helpen?
- Kies bewust voor lokale producten van Nederlandse bodem in de supermarkt of bij de markt.
- Steun initiatieven zoals ‘Boer Bewust’ of ‘Nederlandse Maaltijd’ die lokale landbouw stimuleren.
- Word lid van een voedselcoöperatie of haal verse producten rechtstreeks bij de boer (denk aan boerderijwinkels rondom Utrecht of Drenthe).
Een Waardevol Feit voor 2025
Wist u dat Nederland ooit wereldwijd koploper was in zelfvoorzienendheid van voedsel, maar dat die onafhankelijkheid nu tot minder dan 55% is gezakt? Dat is een signaal. Of u nu in een stadsappartement in Rotterdam woont of op het platteland van Gelderland – deze ontwikkeling raakt iedereen aan tafel.
Samen kunnen we zorgen dat ons bord in 2025 niet alleen vol ligt, maar ook dat wat erop ligt, van eigen bodem komt.
