De discussie is oud en persoonlijk: is die hippe airfryer nu écht gezonder dan uw oven? Of is het vooral marketing en gemak? Als iemand die meer dan tien jaar keukentrends volgt, kan ik kort zijn: beide apparaten hebben voor- en nadelen voor uw gezondheid — het hangt van uw gebruik af.
Hoe werken ze eigenlijk?
Een conventionele heteluchtoven verwarmt lucht rondom het gerecht; grote ronde gerechten en trays zijn geen probleem. De airfryer gebruikt een krachtige topventilator en een kleine kookruimte, wat snelle convectie geeft en een krokant resultaat zonder veel olie. Philips is een bekend Nederlands merk voor airfryers; veel Nederlandse huishoudens kennen ook ovens van AEG, Bosch of Ikea.
Gezondheidsaspecten: feiten en mythen
Belangrijkste punten om te weten:
- Acrylamide: dit stofje ontstaat bij hoge temperaturen in zetmeelrijke producten (zoals aardappels). Het ontstaan neemt toe bij bruining en temperaturen boven ~120°C. Zowel oven als airfryer kunnen acrylamide vormen.
- Vetgebruik: airfryers verminderen oliegebruik aanzienlijk vergeleken met traditionele frituur; dat betekent minder calorieën en minder transvetten bij verkeerd frituren.
- Verbranding en rook: bij vlees op extreem hoge temperaturen kunnen heterocyclische amines (HCA) en polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAH) ontstaan. Dit geldt vooral bij direct grillen of schroeien, minder bij gelijkmatige oven- of airfryer-bereiding.
- Nutrientbehoud: langzaam roosteren in de oven kan soms vitaminen beter behouden dan héél hoge, korte hitte. Maar het verschil is vaak klein vergeleken met het voordeel van vers koken.
Praktische tips om gezonder te koken
U hoeft niet meteen het ene apparaat weg te doen. Gebruik deze eenvoudige richtlijnen:
- Beperk bruining van zetmeelrijke producten — streef naar goudgeel, niet donkerbruin.
- Week of blancheer aardappels voordat u bakt; dit kan acrylamide verminderen.
- Gebruik een lichte scheut olie (olijfolie of zonnebloemolie) of spray spaarzaam — geen aerosols op non-stick mandjes, dat beschadigt de coating.
- Houd temperatuur en tijd in de gaten; hogere temperaturen betekenen snellere bruining en meer schadelijke bijproducten.
- Reinig uw apparaat regelmatig: verbrande resten verhogen rook en ongewenste stoffen bij opnieuw verhitten.
Wanneer kiest u welke?
Voor grote etentjes, ovenschotels en hele kip is de oven vaak praktischer. Wilt u snelle krokante frietjes of een portie uit de diepvries van Albert Heijn of Jumbo in 10–20 minuten? Dan is de airfryer ideaal. Voor gezondheid telt vooral wat u erin stopt en hoe u het bereidt.
Kort en krachtig
De airfryer is gezonder dan frituren in veel olie, maar niet per se gezonder dan verstandig gebruik van uw oven. Uw beste keuze: vers, onbewerkt voedsel bereiden, letten op temperatuur en kleur, en niet te bruin laten worden. Dat bespaart calorieën én vermindert ongewenste bijproducten.
Heeft u een favoriete airfryer-recept of een ovenhack die werkt? Deel het hieronder — ik ben benieuwd naar uw ervaringen en tips uit de praktijk.
