In 2024 lijkt het haast onmogelijk, maar het afgelopen jaar draaide wereldwijd toch weer volop om fossiele brandstoffen. Ondanks al het gepraat over een snellere overstap naar duurzame bronnen, steeg het verbruik van kolen, gas en olie tot een nieuw record. Fossiele energiebronnen bleken dus (opnieuw) de reddingsboei voor het dekkingsprobleem van de groeiende energievraag.
Volgens data van het Energy Institute schoot het wereldwijde verbruik van fossiele brandstoffen naar een historisch maximum. Voor het eerst werd de grens van 40 gigaton uitstoot van CO2 overschreden. Zelfs met een ongekende groei in hernieuwbare elektriciteit in 2023, bleef onze honger naar fossiele energie toenemen.
Juliet Davenport, voorzitter van het Energy Institute, verwoordde het treffend: “Weer een jaar van pieken in een wereld die steeds energie-intensiever wordt”. Het verbruik van fossiele brandstoffen steeg met 1,5% tot 505 exajoule. Voor klimaatexperts zijn dit zorgelijke cijfers; ze hadden gehoopt dat 2023 het keerpunt zou zijn waarin de jaarlijkse uitstoot eindelijk zou afvlakken. Terwijl rijke industriestaten hun piek lijken te hebben bereikt, zien we dat groeilanden hun afhankelijkheid van fossiel zelfs nog vergroten.
Energiecrisis en de stroperige omslag naar duurzame bronnen
Kolen, olie en aardgas waren vorig jaar goed voor 81,5% van de mondiale energievoorziening – nauwelijks lager dan de 82% van het jaar ervoor. En dat terwijl wind- en zonneparken volop nieuwe records neerzetten: volgens KPMG en Kearney groeide de productie van duurzame stroom met 13% naar een indrukwekkende 4.748 terawattuur. Toch konden deze cijfers de steeds sterkere globale vraag niet bijbenen. Het totale energieverbruik steeg namelijk met nog eens 2% tot een ongekende 620 exajoule. Logisch gevolg: fossiele brandstoffen waren onmisbaar om de vraag te dekken.
Uit de cijfers blijkt verder dat de vraag naar aardgas in 2024 stabiel bleef. Het steenkoolverbruik steeg met 1,6%, en de olievraag groeide zelfs 2% – voor het eerst goed voor 100 miljoen vaten per dag wereldwijd. Simon Virley van KPMG UK zei daarover tegen The Guardian: “In het jaar dat duurzaam zijn recordniveau haalde, bleef het fossiele aandeel vrijwel gelijk, rond de 80%.”
Nick Wayth, CEO van het Energy Institute, wijt het trage tempo van de energietransitie vooral aan uiteenlopende ontwikkelingen per regio: “We zien in ontwikkelde economieën tekenen van een afnemende vraag naar fossiel, maar in landen in het mondiale zuiden stimuleert economische groei en betere levensstandaard nog altijd extra verbruik van olie, gas en kolen.”
De rapportage laat bijvoorbeeld zien dat het fossiele energieverbruik in India vorig jaar met 8% steeg. Daarmee wordt 89% van de Indiase energievraag nog steeds gedekt door fossiel. Opmerkelijk: voor het eerst lag het kolenverbruik in India hoger dan dat van heel Europa en Noord-Amerika bij elkaar.
In Europa gebeurde juist het tegenovergestelde: het aandeel fossiel zakte er voor het eerst sinds de industriële revolutie onder de 70%. Dit kwam vooral door vermindering van de vraag en een flink versneld gebruik van zon en wind. De Europese afname in gasverbruik zette daarnaast door na de Oekraïne-invasie door Rusland in 2022, die zorgde voor een halvering van de Russische gasimporten. In totaal daalde de Europese vraag naar aardgas in 2023 met nog eens 7%, bovenop de eerdere daling van 13% het jaar ervoor.
