Klimaatverandering raakt niet alleen onze planten en landdieren, maar treft ook Nederlandse visbestanden hard. Steeds warmere zomers zorgen ervoor dat bepaalde vissoorten moeite hebben om te overleven, vooral in kweekvijvers. Lokale wetenschappers en aquacultuurbedrijven slaan daarom de handen ineen om duurzame oplossingen te vinden.
Foto: Daniel Wanke / Pixabay
Als je rond 2030 over een Nederlandse viskwekerij loopt, zal het je direct opvallen: het klimaat is veranderd. Waar vijvers ooit vanzelfsprekend waren, zijn vissen zoals de regenboogforel steeds afhankelijker van innovatieve kweekmethoden – door opwarming van het water is hun traditionele leefomgeving namelijk aan het verdwijnen.
Vraag naar vis stijgt, maar oogsten stagneren
Wereldwijd groeit de vraag naar kweekvis met ongeveer vier procent per jaar, en ook in Nederland lijkt iedereen ineens ‘gek op vis’. Toch blijft de productie uit onze binnenwateren gelijk; de natuurlijke opbrengst stagneert. Het antwoord? Specialistische recirculerende systemen, oftewel geavanceerde visfarms met gecontroleerde omstandigheden.
Een klassiek voorbeeld is de regenboogforel. Deze soort heeft koud, zuiver water nodig – wat steeds lastiger te vinden is door warmere zomers. Traditionele vijvers voldoen niet langer, waardoor veel kwekers overstappen op recirculatie-aquacultuursystemen (RAS) of zelfs volledige aquaponics-installaties. Ook de Wageningen Universiteit werkt daaraan: samen met bedrijven uit Friesland en Noord-Brabant verkennen onderzoekers hoe innovatie onze forellenkweek toekomstbestendig kan maken.
“Door te investeren in waterfiltering en desinfectiemethoden, zijn kwekers minder afhankelijk van een constante aanvoer van schoon water,”
zegt Jan Mareš, aquacultuurexpert. Dergelijke systemen bestaan uit tanks voor de vis, installaties die het water reinigen en zelfs modules die de samenstelling van het water finetunen.
Ziektebestrijding als cruciale uitdaging
Niet alleen temperatuur, maar ook ziekte vormt een groot risico. Jaarlijks produceren Nederlandse kwekerijen inmiddels meer dan 1.000 ton zalmachtigen, waaronder forel. Nieuwe samenwerkingsprojecten moeten ervoor zorgen dat deze productie gezond en duurzaam blijft. Wetenschappers én kwekers letten hierbij sterk op de ziekteresistentie van forellen: door het selecteren van sterke lijnen en het toepassen van slimme preventie – zoals ozonbehandeling van het water, toevoegen van veilig zout of het inzetten van probiotica – probeert men het antibioticagebruik uit te bannen.
“We zoeken naar methodes om ziekte snel te herkennen en effectief te voorkomen. Geen antibiotica; maar natuurlijke supplementen, vitamines of ingrediënten die ook in humane voeding al gebruikt worden,”
aldus Mareš. Er is volop aandacht voor gezondheid, zonder residuen of nadelige milieueffecten.
Productie per vissoort in Nederland (ton per jaar):
