De afgelopen maanden merken Europese landen steeds meer dat ze in een energiecrisis gevangen raken, deels door het Russische beleid. Terwijl Rusland de gastoevoer naar Europa steeds verder beperkt, stijgen de gasprijzen op de internationale markten tot ongekende hoogtes. Analisten verwachten dat het gas deze winter niet zal opraken, maar waarschuwen dat de prijzen bij een serieus conflict in Oekraïne nog veel hoger kunnen oplopen.
Gaspijpleiding in Kazachstan / stockfoto
Foto: Darya Jum via Unsplash
Absurd hoge gasprijzen: waar ligt het plafond?
Als we de krantenkoppen mogen geloven, is de energiecrisis inmiddels het belangrijkste gespreksonderwerp in heel Europa – en niet zonder reden. De snel stijgende gasprijzen, veroorzaakt door een combinatie van geopolitieke spanningen, beperkte voorraden en weersinvloeden, hebben al tientallen energieleveranciers in de EU in financiële problemen gebracht. In Nederland zullen veel lezers zich de problemen met EnergieFlex en het inmiddels failliete Robin Energie herinneren: bedrijven die door de torenhoge prijzen hun klanten moesten overdragen aan de zogeheten ‘leverancier van laatste redmiddel’.
Sindsdien lezen we bijna wekelijks nieuws over nieuwe kleine leveranciers die de markt verlaten. Volgens energie-experts kan de echte klap echter nog komen — vooral als de kou langer aanhoudt.
Met name de Duitse gasopslagen zijn nu al zorgwekkend leeg voor de tijd van het jaar. Volgens Gas Infrastructure Europe, dat de gasvoorziening in Europa monitort, zijn de opslagen momenteel voor zo’n 64 procent gevuld, terwijl dat vorig jaar in deze periode zo’n 20 procent meer was. Mocht de winter mild blijven, kan Europa dat nét redden. Maar bij een strenge winter zal het gas veel sneller opraken en staan we aan het eind van het seizoen met vrijwel lege voorraden.
Eén ding staat vast: met de huidige import, gecombineerd met de bestaande voorraden, komen de meeste huishoudens deze winter door. Toch zorgt elke verdere daling van de voorraad voor paniek onder handelaren en bedrijven. Dat leidt opnieuw tot een prijsexplosie op de beurzen. Een gemiddeld Nederlands huishouden kan volgend jaar gemakkelijk tientallen procenten meer voor gas kwijt zijn — energie-armoede is dan niet langer een probleem van alleen de allerarmsten, maar treft ook mensen met een middeninkomen of hoger.
Dit zien we al terug op de markt, zoals het geval met de Jamal-pijpleiding tussen Duitsland, Polen en Wit-Rusland. Slechts een week terug werd de toevoer volledig stopgezet en keerde zelfs de gasstroom ineens in tegenovergestelde richting. Zulke abrupte wijzigingen hebben vrijwel direct effect op de prijs in bijvoorbeeld Amsterdam en Rotterdam.
Spanning in Oekraïne zet markten nóg verder onder druk
Wat gebeurt er als het politiek verder escaleert, bijvoorbeeld met Oekraïne? Een langdurige onderbreking van Russisch gas naar de EU is niet waarschijnlijk: Europa is de grootste afnemer van Russisch gas, en het aanhouden van exportbeperkingen schaadt ook de Russische economie ernstig. Maar zelfs kortstondige onderbrekingen of dreiging daarvan, vertaalt zich razendsnel in prijsstijgingen op de Europese handelsbeurzen. Voor de Nederlandse consument betekent dat: een nóg zwaardere belasting op het gezinsbudget in 2025, zeker als alternatieven als vloeibaar aardgas (LNG) uit Rotterdam en de Eemshaven niet voldoende leveren of betaalbaar blijven.
Wilt u uw energie-uitgaven dit jaar binnen de perken houden? Overweeg nu al om contracten langdurig vast te zetten bij betrouwbare Nederlandse leveranciers zoals Eneco of Greenchoice. Check tijdig het actuele verbruik via uw slimme meter en bespaar waar mogelijk, bijvoorbeeld met lokale initiatieven of warmtetoeslag van de gemeente. Want zekerheid biedt niemand u — maar voorbereid zijn helpt altijd.
