De Russische invasie in Oekraïne en de daaropvolgende sancties hebben geleid tot dreigementen van Rusland om de gasleveringen aan de EU-landen stop te zetten. In sommige gevallen heeft Gazprom deze stap zelfs al genomen. Opmerkelijk genoeg kan deze crisis uiteindelijk de zelfstandigheid van de Europese Unie vergroten en de overgang naar duurzame energie versnellen.
Europese vlag,
Foto: Tetiana SHYSHKINA
Korte termijn: veel onzekerheid voor bedrijven en huishoudens
Mocht de situatie verder escaleren, is het niet ondenkbaar dat ook Nederland, samen met andere EU-lidstaten, tijdelijk zonder Russisch aardgas komt te zitten. Dat zou grote gevolgen hebben voor de industrie en energie-intensieve sectoren – denk aan Nederlandse giganten als Tata Steel of Chemelot, maar ook voor talloze huishoudens. Hogere prijzen, energierantsoenering of zelfs tijdelijke sluitingen zouden realistische scenario’s worden.
Lange termijn: kans op een sterker, groener Europa
Wat paradoxaal lijkt, kan op de lange termijn een stimulans zijn voor de hele EU. De afhankelijkheid van Russisch gas en olie is al jaren een heet hangijzer in Den Haag en Brussel. Ecologische organisaties roepen al decennia op om sneller over te stappen op hernieuwbare energiebronnen: denk aan windmolenparken op de Noordzee, zonnevelden in Flevoland en meer inzet op warmtepompen in nieuwbouwwijken.
- Snellere uitrol van duurzame energie: De urgentie leidt tot meer investeringen van zowel overheden als bedrijven in zonne- en windenergie.
- Innovatie in energiebesparing: Nederlandse startups, zoals Ennatuurlijk of Lightyear, krijgen een boost voor hun innovatieve oplossingen.
- Verminderde fossiele afhankelijkheid: Minder import van buitenlandse fossiele brandstoffen betekent meer energiezekerheid én minder CO2-uitstoot.
Let op: het vergt durf én visie
Belangrijk is wel dat de EU en haar lidstaten – inclusief Nederland – deze crisis echt benutten voor de al lang noodzakelijke transitie. Er is een reëel risico dat in de paniek oude vervuilende energiebronnen zoals kolencentrales weer worden opgestart, wat ons juist verder van de klimaatdoelen afbrengt. Door samen te werken en ambitieus te blijven, liggen juist hier nu enorme kansen.
Wat kunt u als burger of ondernemer doen?
- Overweeg isolatiemaatregelen en investeer in energiezuinige apparaten – vaak zijn er aantrekkelijke subsidies beschikbaar, zoals bij de ISDE-regeling.
- Volg regionale initiatieven, bijvoorbeeld het Utrechtse Energiecollectief, voor scherpe groepsdeals op zonnepanelen.
- Ondersteun lokale energiecoöperaties of investeer in groen gas.
Tot slot: zelfredzaamheid als leidraad naar de toekomst
De geopolitieke schokken van 2022-2025 hebben Europa wakker geschud. Wat begon als een dreiging, zou wel eens de aanzet kunnen zijn voor een duurzamere, innovatievere economie, met een stevige Nederlandse inbreng. Het is cruciaal om nu door te pakken – niet uit angst, maar uit overtuiging voor een groener en onafhankelijker Europa.
