De ambitie om aardgas in woningen te vervangen door waterstof lijkt nu serieuze barsten te vertonen, tenminste als we het Britse ministerie van Energie mogen geloven. Uit praktijktests is namelijk gebleken dat veel mensen huiverig zijn voor waterstof in hun huis – het vertrouwen en de interesse vanuit de samenleving ontbreken grotendeels. Toch wordt in Europa, en ook in Nederland, al volop nagedacht over het mengen van waterstof bij het aardgas.
Het Britse plan om aardgas op termijn te vervangen door waterstof blijkt steeds ingewikkelder. Foto: Unsplash
Waarom loopt het waterstofplan spaak in Groot-Brittannië?
Het leek zo hoopvol: waterstof als het schone alternatief voor aardgas in de cv-ketel. Maar volgens The Guardian ziet zelfs de Britse energieminister Grant Shapps er inmiddels weinig heil meer in. Diverse proefprojecten in het VK, waar huishoudens hun gasinstallatie moesten ombouwen voor waterstof, kregen veel kritiek vanwege de vermeende onveiligheid. Bewoners gaven bovendien duidelijk aan weinig trek te hebben in de overstap.
Waterstof uit de cv of uit de batterij?
Shapps benadrukte onlangs dat het idee vooral bedoeld was als experiment met nieuwe technologie. De realiteit is echter dat consumenten massaal koudwatervrees tonen. Daarom ligt het veel meer voor de hand dat verouderde gasketels op den duur worden vervangen door warmtepompen – iets waar ook de Britse overheid stevig op inzet met haar klimaatplannen.
Toch is waterstof niet volledig uit de gratie. De minister verwacht dat waterstof een rol blijft spelen, maar dan vooral als buffer: overtollige stroom van wind- en zonneparken kun je namelijk omzetten in waterstof, opslaan en later weer omzetten in elektriciteit wanneer de vraag stijgt. Zo’n systeem werkt theoretisch prima, maar kent in de praktijk forse energieverliezen tijdens het proces.
Europese projecten: kansen én valkuilen
Het “waterstof als energie-opslag” idee krijgt in heel Europa steeds meer aandacht. Alleen al binnen de EU lopen tientallen grote projecten. Belangrijk aandachtspunt: de productie van waterstof vraagt nu nog veel elektriciteit, en bij elke omzetting verlies je onvermijdelijk energie. Toch kan deze oplossing interessant zijn als er op piekmomenten écht niets beters gedaan kan worden met alle opgewekte stroom of wanneer batterijen tekort schieten.
Hoe zit het in Nederland?
Ook in Nederland is het mengen van waterstof in het gasnet geen onbekend idee. De Europese Unie wil dat nieuwe cv-ketels sowieso technisch voorbereid zijn op het verstoken van (groene) waterstof. Ook netbeheerder Gasunie en branchepartijen als Stedin en Enexis kijken hier naar – vooral naar “blends”, oftewel een mengsel van waterstof met aardgas. Groot voordeel: je hoeft de bestaande infrastructuur nauwelijks aan te passen en consumenten hoeven hun ketel niet te vervangen.
Bezorgdheid over veiligheid is niet uit de lucht gegrepen
Tegenstanders wijzen graag op het veiligheidsrisico: waterstof is licht ontvlambaar en vormt samen met zuurstof een explosief mengsel. Gebruik van waterstof in het bestaande leidingnet krijgt daarom ook bij ons geregeld kritiek, vooral van deskundigen en bewonersinitiatieven die zich zorgen maken over de risico’s.
Wat betekent dit voor u?
- Let bij aanschaf van een nieuwe cv-ketel of warmtepomp op de “waterstof-ready” aanduiding – zo bent u futureproof, ook als de regels nog veranderen.
- Kijk of úw gemeente meedoet aan pilots met waterstof. In regio’s als Groningen of Zuid-Holland zijn er al proefwijken.
- Volg vertrouwde lokale partijen, zoals Gasunie, voor de laatste updates over de energietransitie. Zij informeren vaak als eerste over nieuwe mogelijkheden of risico’s.
Het is duidelijk: de waterstofrevolutie in de huiskamer laat nog wel even op zich wachten. Wel blijft het onderwerp actueel in discussies over duurzame energieopslag. Wat de toekomst brengt? Eén ding is zeker: de gasprijs, innovaties en de wensen van bewoners, bijvoorbeeld in Haarlem of Eindhoven, geven samen de doorslag.
